• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کَدْح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





كَدْح (به فتح کاف و سکون دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای تلاش توام با رنج است . از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه كُدُوح (به ضم کاف و دال) (مثل عقول) جمع كَدْح به معنى خدش و خراش است. از اين ماده هفت مورد در كلام حضرت يافته است.



كَدْح: راغب گويد: كدح تلاش توام با رنج است. در اقرب الموارد گويد: «و قيل الكدح جهد النفس فى العمل» گويند: كدح خود را به زحمت انداختن در كار است. به هر حال معنى رنج و زحمت در آن ملحوظ است. كُدُوح (مثل عقول) جمع كدح به معنى خدش و خراش است.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلافت ابوبکر فرموده: «يَهْرَمُ فيهَا الكَبيرُ وَ يَشِيبُ فِيهَا الصَّغِيرُ وَ يَكْدَحُ فِيهَا مُؤْمِنٌ حَتَّى يَلْقَى رَبَّهُ» «در ظلمت خلافت او، پيران فرسوده و كودكان پير و مومن تا رسيدن به پروردگار خود در رنج بود.»

۲.۱ - کُدُوح

حضرت ظاهرا درباره زمان عبدالملک فرموده: «وَ بَدَا مِنَ الاَْيَّامِ كُلُوحُهَا وَ مِنَ اللَّيَالِي كُدُوحُهَا» «و آشكار مى‌شود روزهاى عبوس و شب‌هاى پر رنج و زخم زننده»

۲.۲ - کَادِح

و در مقام نصيحت فرموده: «فَاحْذَروُهَا حَذَرَ الشَّفِيقِ النَّاصِحِ وَ الْـمُجِدِّ الْكَادِحِ» «حذر كنيد مانند حذر كردن خائف خالص و جهد كننده تلاشگر.»


از اين ماده کدح هفت مورد در كلام حضرت يافته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۶.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۰۶.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۰۴.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۰۴.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۴، ص۵۲۵.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۱.    
۱۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۲۶، خطبه ۱۰۰.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۹۵، خطبه ۹۹.    
۱۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۷، خطبه ۱۰۱.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۹۸.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۵۲، خطبه ۱۶۱.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۷۸، خطبه ۱۵۹.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۰، خطبه ۱۶۱.    
۱۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کدح»، ج۲، ص۸۹۶.    






جعبه ابزار