• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کَبْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





كَبْس (به فتح کاف و سکون باء ) از واژگان نهج البلاغه به معنای پر كردن و مخفى كردن است. این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



كَبْس به معنای پر كردن و مخفى كردن است. «كبس البئر» يعنى چاه را با خاک پر كرد.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلقت زمین فرموده: «كَبَسَ الاَْرْضَ عَلى مَوْرِ أَمْوَاج مُسْتَفْحِلَة وَ لُجَجِ بِحَار زَاخِرَة» «منظور آن است پوسته زمين را بر روى امواج موادّ مذاب قرار داده و به وسيله آن امواج را پوشانيد و دریای پر از مواد مذاب را مهار كرد.» (شرح‌های خطبه: )
محمد عبده گويد: مناسب بود بفرمايد: «كَبَسَ الاَْرْضَ مَوْرِ أَمْوَاج» با زمين حركت ديوانه‌وار امواج را گرفت و زمين را مانند سرپوشى بر آن نهاد، و چون زمين آلت اين كار بود آنرا به شكل مفعول آورده است، يعنى پوشانيد پوسته زمين را بر امواج طغيان كننده و درياهاى ژرف و پر شده.
حضرت درباره بهشت فرموده:«... أَشْجَار غُيِّبَتْ عُرُوقُهَا فِي كُثْبَانِ الْمِسْكِ عَلَى سَوَاحِلِ أَنْهَارِهَا وَ فِي تَعْلِيقِ كَبَائِسِ اللُّؤْلُؤِ الرَّطْبِ فِي عَسَالِيجِهَا وَأَفْنَانِهَا...» يعنى «اگر فكر كنى درباره درختان بهشتی كه ريشه‌هاى آنها در تپّه‌هاى مشک بر ساحل انهار بهشتى فرو رفته و فكر كنى در آويزان شدن خوشه‌هاى مرواريدتر در شاخه‌هاى نرم و مطلق شاخه‌هاى آن...» كبایس جمع كابسه به معنى خوشه است مثل خوشه انگور است. (شرح‌های خطبه: )


این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۲.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۹۹.    
۳. فیروز آبادی، مجد الدین، القاموس المحیط، ج۲، ص۲۴۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۴، ص۵۰۹.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۹۶، خطبه ۹۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۲، خطبه ۸۹.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۱، خطبه ۹۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۹، خطبه ۹۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۰    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۹    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۳۹    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۳۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۲، خطبه ۸۹.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۰، خطبه ۱۶۵.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۹۳، خطبه ۱۶۳.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۹، خطبه ۱۶۵.    
۱۸. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۵۱۰.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۹    
۲۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۹    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۹۸    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۶۴    
۲۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۸.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۹۶، خطبه ۹۰.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۰، خطبه ۱۶۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کبس»، ج۲، ص۸۹۲.    






جعبه ابزار