کَبَد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَبَد (به فتح کاف و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای سختی است.
کَبِد (به فتح کاف و کسر باء) به معنای
جگر است.
کُباد (به ضم کاف) به معنای درد جگر است.
این لفظ بیشتر از یک بار در
قرآن کریم ذکر نشده است.
کَبَد (بر وزن فَرَس) به معنی سختی است.
راغب گفته: کَبِد (بر وزن کَتِف) به معنای جگر است. (بر وزن فَرَس) به معنای درد جگر است.
ایضا کُباد (به ضمّ اول) به معنی درد جگر است.
کبد السماء وسط
آسمان است،
تشبیه شده به کبد انسان که در وسط بدن قرار دارد.
به مواردی از
کَبَد که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسانَ فِی کَبَدٍ) یعنی: «حقّا که
انسان را در رنج و تعب آفریدیم.»
مراد از آن در
آیه مشقّت و سختی است، زندگی او پر از مشقّت و رنج است و همین رنج و تعب است که او را به کمال و ترقّی سوق می‌دهد؛ اگر در مشقّت نمی‌بود برای از بین بردن آن تلاش نمی‌کرد و اگر تلاش نمی‌کرد ابواب اسرار
کائنات به رویش گشوده نمی‌شد.
لذا فرموده:
(یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ) یعنی: «ای انسان، تو توام با تلاش و رنج به سوی
پروردگارت روانی و او را ملاقات خواهی کرد.»
ضمیر
(فَمُلاقِیهِ) راجع است به
(رَبِّکَ)؛ گفته‌اند تعدّی با «الی» می‌فهماند که معنای سیر به کدح تضمین شده است.
این لفظ بیشتر از یک بار در
قرآن ذکر نشده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کبد»، ج۶، ص۷۲.
