کسب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كَسْب (به فتح کاف و سکون سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای كارى كه براى جلب منفعت يا دفع ضرر است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه؛
مُكْتِسب (به ضم میم و سکون کاف) به معنای كسب شده است.
كسب اثم متحمّل شدن به گناه و انجام دادن آن است، آن گاهى به يک و گاهى به دو مفعول متعدّى مى‌شود.
اِكْتِسَاب (به کسر الف و سکون کاف) فقط كسب كردن براى خود است ولى كسب شامل ديگران نيز مى‌باشد.
مَكْسب (به فتح میم و سکون کاف) به معنى كسب و جمع آن مكاسب است.
كَسْب به معنای كارى كه براى جلب منفعت يا دفع ضرر است، كسب مال و علم: طلبيدن آن دواست، كسب اثم: متحمّل شدن به گناه و انجام دادن آن است، آن گاهى به يک و گاهى به دو مفعول متعدّى مى‌شود.
اكتساب به قول
راغب فقط كسب كردن براى خود است ولى كسب شامل ديگران نيز مى‌باشد.
مكسب به معنى كسب و جمع آن مكاسب است.
مكتسب به صيغه مفعول يعنى كسب شده مى‌باشد.
چنان كه
حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«يَا بْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ» (اى فرزند
آدم! هرچه بيش از مقدار خوراكت به دست آورى خزانه دار ديگران خواهى بود.)
(شرح‌های حکمت:
)
و نيز فرموده:
«إِنَّ أَعْظَمَ الْحَسَرَاتِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَسْرَةُ رَجُل كَسَبَ مَالاً فِي غَيْرِ طَاعَةِ اللهِ فَوَرَّثَهُ رَجُلاً فَأنْفَقَهُ فِي طَاعَةِ اللهِ سُبْحَانَهُ فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ وَدَخَلَ الاَْوَّلُ بِهِ النَّارَ » (بزرگترين حسرت‌ها در
روز قیامت، حسرت شخصى است كه ثروتى را از راه حرام به دست آورده و آن را براى كسى به
ارث گذاشته كه در راه
خدا انفاق كرده است و خدا به خاطر اين مال او را داخل
بهشت و شخص اوّل را به خاطر همان وارد
جهنّم گردانيده است.)
(شرح‌های حکمت:
)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کسب»، ج۲، ص۹۰۱.
