• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کدح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)
مقالات مرتبط: کدح (مفردات‌قرآن)، کَدْح (لغات‌قرآن).


كَدْح (به فتح کاف و سکون دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای تلاش توام با رنج است . از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه؛ كُدُوح (به ضم کاف و دال) (مثل عقول) جمع كَدْح به معنى خدش و خراش است. از اين ماده هفت مورد در كلام حضرت يافته است.


كَدْح:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۶.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۰۶.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۰۴.    
راغب گويد: كدح تلاش توام با رنج است.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۰۴.    
در اقرب الموارد گويد: «و قيل الكَدَح جهد النفس فى العمل» گويند: كدح خود را به زحمت انداختن در كار است.
[۵] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۴، ص۵۲۵.    
به هر حال معنى رنج و زحمت در آن ملحوظ است. كُدُوح (مثل عقول) جمع كدح به معنى خدش و خراش است.

حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلافت ابوبکر فرموده: «يَهْرَمُ فيهَا الكَبيرُ وَ يَشِيبُ فِيهَا الصَّغِيرُ وَ يَكْدَحُ فِيهَا مُؤْمِنٌ حَتَّى يَلْقَى رَبَّهُ»
[۶] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
[۸] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
«در ظلمت خلافت او، پيران فرسوده و كودكان پير و مومن تا رسيدن به پروردگار خود در رنج بود.»
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷، خطبه ۳.    
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۱] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۹.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۲۸.    
[۱۳] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵.    
[۱۴] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۱.    
)

۲.۱ - کُدُوح

حضرت ظاهرا درباره زمان عبدالملک فرموده:«وَ بَدَا مِنَ الاَْيَّامِ كُلُوحُهَا وَ مِنَ اللَّيَالِي كُدُوحُهَا »
[۱۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۲۶، خطبه ۱۰۰.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۹۵، خطبه ۹۹.    
[۱۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۷، خطبه ۱۰۱.    
«و آشكار مى‌شود روزهاى عبوس و شب‌هاى پر رنج و زخم زننده»
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۵، خطبه ۱۰۱.    
[۱۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۹.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۸۷.    
[۲۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۷۰.    
[۲۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۹۸.    
)

۲.۲ - کَادِح

و در مقام نصيحت فرموده: «فَاحْذَروُهَا حَذَرَ الشَّفِيقِ النَّاصِحِ وَ الْـمُجِدِّ الْكَادِحِ»
[۲۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۵۲، خطبه ۱۶۱.    
[۲۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۷۸، خطبه ۱۵۹.    
[۲۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۰، خطبه ۱۶۱.    
«حذر كنيد مانند حذر كردن خائف خالص و جهد كننده تلاشگر.»
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه ۱۶۱.    
[۲۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۲۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۲.    
[۳۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۷۷.    
[۳۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۴۱۱.    
[۳۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۹.    
)

از اين ماده کدح هفت مورد در كلام حضرت يافته است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۶.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۰۶.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ج۱، ص۷۰۴.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۰۴.    
۵. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۴، ص۵۲۵.    
۶. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۱، خطبه ۳.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۶، خطبه ۳.    
۸. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸، خطبه ۳.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷، خطبه ۳.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳.    
۱۱. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۹.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۲۸.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵.    
۱۴. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۱۵۱.    
۱۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۲۶، خطبه ۱۰۰.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۹۵، خطبه ۹۹.    
۱۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۷، خطبه ۱۰۱.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۵، خطبه ۱۰۱.    
۱۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۶.    
۲۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۹.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۸۷.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۷۰.    
۲۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۹۸.    
۲۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۵۲، خطبه ۱۶۱.    
۲۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۷۸، خطبه ۱۵۹.    
۲۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۰، خطبه ۱۶۱.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه ۱۶۱.    
۲۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۲۹.    
۲۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۲.    
۳۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۷۷.    
۳۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۴۱۱.    
۳۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۹.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کدح»، ج۲، ص۸۹۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 100 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 161 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 3 نهج البلاغه
جعبه ابزار