کتاب‌های هدایت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتای‌های
هدایت که در
آیات قرآن معرفی شده‌اند، عبارتند از:
انجیل، كتابى نازل شده از سوى خداوند، براى هدايت مردم:
۱. «نَزَّلَ عَلَيكَ الكِتبَ بِالحَقّ مُصَدّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وانزَلَ ... والانجيل • مِن قَبلُ هُدىً لِلنّاسِ ...؛
همان كسى كه كتاب را بحق بر تو نازل كرد، كه با نشانه‌هاى كتب پيشين، هماهنگ است؛ ... و انجيل. پيش از آن، براى هدايت مردم فرستاد....»
۲. «وقَفَّينا عَلى ءاثرِهِم بِعيسَى ابنِ مَريَمَ ...وءاتَينهُ الانجيلَ فيهِ هُدىً ونورٌ ... وهُدىً ومَوعِظَةً لِلمُتَّقين؛
و در پى آنها (پيامبران پيشين)،
عیسی بن
مریم را فرستاديم ... و انجيل را به او داديم كه در آن، هدايت و نورى بود؛ ... و هدايت و موعظه‌اى براى
پرهیزگاران بود.»
تورات، كتابى نازل شده براى هدايت مردم به سوى خدا:
۱. «نَزَّلَ عَلَيكَ الكِتبَ بِالحَقّ مُصَدّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وانزَلَ التَّورةَ ... • مِن قَبلُ هُدىً لِلنّاسِ ...؛
همان كسى كه كتاب را بحق بر تو نازل كرد، كه با نشانه‌هاى كتب پيشين، هماهنگ است؛ و تورات ... پيش از آن، براى هدايت مردم فرستاد....»
۲. «انّا انزَلنَا التَّورةَ فيها هُدىً ونورٌ ...؛
ما تورات را نازل كرديم در حالى كه در آن، هدايت و نورى بود....»
۳. «وما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدرِهِ اذ قالوا ما انزَلَ اللَّهُ عَلى بَشَرٍ مِن شَى‌ءٍ قُل مَن انزَلَ الكِتبَ الَّذى جاءَ بِهِ موسى نورًا وهُدىً لِلنّاسِ تَجعَلونَهُ قَراطيسَ تُبدونَها وتُخفونَ كَثيرًا وعُلّمتُم ما لَم تَعلَموا انتُم ولا ءاباؤُكُم قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرهُم فى خَوضِهِم يَلعَبون؛
خدا را آنگونه كه بايد بشناسند، نشناختند كه گفتند: خدا، هيچ چيز بر هيچ انسانى، نازل نكرده است. بگو: چه كسى كتابى را كه موسى آورد، نازل كرد؟! كتابى كه براى مردم، نور و هدايت بود؛ امّا شما آن را به صورت اوراق پراكنده‌اى قرار مى‌دهيد؛ قسمتى را آشكار، و قسمت زيادى را پنهان مى‌داريد؛ در حالى كه مطالبى به شما تعليم داده شده كه نه شما و نه پدرانتان، از آن آگاه نبوديد. بگو: خدا! سپس آنها را در سخنان باطلشان رها كن، تا سرگرم
بازی شوند.»
۴. «ثُمَّ ءاتَينا موسَى الكِتبَ تَمامًا عَلَى الَّذِى احسَنَ وتَفصيلًا لِكُلّ شَى‌ءٍ وهُدىً ورَحمَةً لَعَلَّهُم بِلِقاءِ رَبّهِم يُؤمِنون؛
سپس به موسى كتاب آسمانى داديم؛ تا نعمت خود را برآنها كه
نیکوکار بودند، كامل كنيم؛ و همه چيز را كه مورد نياز آنها بود، در آن روشن سازيم؛ و آن را مايه هدايت و رحمت قرار دهيم؛ شايد به لقاى پروردگارشان (و
روز رستاخیز)، ايمان آورند.»
۵. «وءاتَينا مُوسَى الكِتبَ وجَعَلنهُ هُدًى لِبَنى اسرءيلَ ...؛
ما به موسى كتاب آسمانى داديم؛ و آن را
وسيله هدايت بنى‌اسرائيل ساختيم....»
۶. «ولَقَد ءاتَينا موسَى الكِتبَ مِن بَعدِ ما اهلَكنَا القُرونَ الاولى بَصارَ لِلنّاسِ وهُدًى ورَحمَةً لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرون • قُل فَأتوا بِكِتبٍ مِن عِندِ اللَّهِ هُوَ اهدى مِنهُما اتَّبِعهُ ان كُنتُم صدِقين؛
و ما به موسى كتاب آسمانى داديم بعد از آنكه اقوام گمراه پيشين را هلاك كرديم؛ كتابى كه براى مردم بصيرت‌آفرين بود، ومايه هدايت و رحمت؛ شايد متذكّر شوند. بگو: اگر راست مى‌گوييد (كه تورات و قرآن از سوى خدا نيست)، كتابى هدايت بخش‌تر از اين دو از نزد خدا بياوريد، تا از آن پيروى كنم!»
قرآن، كتابى هدايتگر و مشتمل بر تعاليم هدايت بخش:
۱. «قُل مَن كانَ عَدُوًّا لِجِبريلَ فَانَّهُ نَزَّلَهُ عَلى قَلبِكَ بِاذنِ اللَّهِ مُصَدّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وهُدًى وبُشرى لِلمُؤمِنين؛
بگو: كسى كه
دشمن جبرئيل باشد دشمن خداست؛ چرا كه او به فرمان خدا، قرآن را بر قلب تو نازل كرده است؛ در حالى كه با كتب آسمانى پيشين هماهنگ بوده؛ و هدايت و بشارت است براى مؤمنان.»
۲. «شَهرُ رَمَضانَ الَّذِى انزِلَ فيهِ القُرءانُ هُدًى لِلنّاسِ وبَيّنتٍ مّنَ الهُدى والفُرقانِ ... ولِتُكَبّروا اللَّهَ عَلى ما هَدكُم ...؛
روزه، واجب در
ماه رمضان است؛ ماهى كه قرآن، به عنوان راهنماى مردم، و نشانه‌هاى هدايت و جدا كننده حق از باطل، در آن نازل شده است. ... و خدا را به خاطر اين كه شما را هدايت كرده، بزرگ بشماريد....»
۳. «نَزَّلَ عَلَيكَ الكِتبَ بِالحَقّ ... • مِن قَبلُ هُدىً لِلنّاسِ وانزَلَ الفُرقانَ ...؛
همان كسى كه كتاب را بحق بر تو نازل كرد، ...پيش از آن، براى هدايت مردم فرستاد؛ و همچنين قرآن، كتاب جدا كننده حق از باطل را نازل كرد....»
۴. «يايُّهَا النّاسُ قَدجاءَكُم بُرهنٌ مِن رَبّكُم وانزَلنا الَيكُم نورًا مُبينا • فَامَّاالَّذينَ ءامَنوا بِاللَّهِ واعتَصَموا بِهِ فَسَيُدخِلُهُم فى رَحمَةٍ مِنهُ وفَضلٍ ويَهديهِم الَيهِ صِرطًا مُستَقيما؛
اى مردم! دليل روشنى از طرف پروردگارتان براى شما آمده؛ و نور آشكارى (كتاب آسمانى) به سوى شما نازل كرده‌ايم. پس كسانى كه به خدا ايمان آوردند و به آن كتاب آسمانى چنگ زدند، بزودى همه را در رحمت و فضل خود، وارد خواهد ساخت؛ و در راه راستى، به سوى خويش هدايت مى‌كند (ولى كسانى كه كافر شدند به عذاب دردناكى گرفتار خواهند شد).»
۵. «او تَقولوا لَو انّا انزِلَ عَلَينَا الكِتبُ لَكُنّا اهدى مِنهُم فَقَد جاءَكُم بَيّنَةٌ مِن رَبّكُم وهُدىً ...؛
يا بگوييد: اگر كتاب آسمانى بر ما نازل مى‌شد، از آنها هدايت يافته‌تر بوديم. اينك
آيات و دلايل روشن از جانب پروردگارتان، و هدايت و رحمت براى شما آمد....»
۶. «... قُل انَّما اتَّبِعُ ما يوحى الَىَّ مِن رَبّى هذا بَصارُ مِن رَبّكُم وهُدًى ورَحمَةٌ لِقَومٍ يُؤمِنون؛
... بگو: من تنها از چيزى پيروى مى‌كنم كه از سوى پروردگارم بر من وحى مى‌شود؛ اين
آيات وسيله‌هاى بصيرت از جانب پروردگارتان، و مايه هدايت و رحمت است براى گروهى كه ايمان مى‌آورند.»
۷. «قُل يايُّهَا النّاسُ قَد جاءَكُمُ الحَقُّ مِن رَبّكُم فَمَنِ اهتَدى فَانَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ ...؛
بگو: اى مردم! حقّ از طرف پروردگارتان به سراغ شما آمده؛ هر كس در پرتو آن هدايت يابد، به نفع خود هدايت مى‌شود....»
۸. «الر كِتبٌ انزَلنهُ الَيكَ لِتُخرِجَ النّاسَ مِنَ الظُّلُمتِ الَى النّورِ بِاذنِ رَبّهِم الى صِرطِ العَزيزِ الحَميد • اللَّهِ الَّذى لَهُ ما فِى السَّموتِ وما فِى الارضِ ...؛
الر، اين كتابى است كه بر تو نازل كرديم، تا مردم را از تاريكيها ى شرك و ظلم و جهل به سوى روشنايى ايمان و عدل و آگاهى، به خواست پروردگارشان بيرون آورى و، به سوى راه خداوند توانا و ستوده (هدايت كنى). همان خدايى كه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، از آن اوست....»
۹. «... ونَزَّلنا عَلَيكَ الكِتبَ ... وهُدًى ورَحمَةً وبُشرى لِلمُسلِمين؛
... و بر تو نازل كرديم اين كتاب را ... و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است.»
۱۰. «قُل نَزَّلَهُ روحُ القُدُسِ مِن رَبّكَ بِالحَقّ لِيُثَبّتَ الَّذينَ ءامَنوا وهُدًى وبُشرى لِلمُسلِمين؛
بگو: روح القدس آن را از جانب پروردگارت بحق نازل كرده، تا افراد با ايمان را ثابت‌قدم گرداند؛ و هدايت و بشارتى باشد براى عموم مسلمانان.»
۱۱. «تَنزيلُ الكِتبِ لا رَيبَ فيهِ مِن رَبّ العلَمين • ... بَل هُوَ الحَقُّ مِن رَبّكَ لِتُنذِرَ قَومًا ما اتهُم مِن نَذيرٍ مِن قَبلِكَ لَعَلَّهُم يَهتَدون؛
اين كتابى است كه از سوى پروردگار جهانيان نازل شده، و شك و ترديدى در آن نيست. ... امّا اين سخن حقّى است از سوى پروردگارت تا گروهى را انذار كنى كه پيش از تو هيچ انذاركننده‌اى براى آنان نيامده است، شايد پند گيرند و هدايت شوند.»
۱۲. «اللَّهُ نَزَّلَ احسَنَ الحَديثِ كِتبًا مُتَشبِهًا مَثانِىَ تَقشَعِرُّ مِنهُ جُلودُ الَّذينَ يَخشَونَ رَبَّهُم ثُمَّ تَلينُ جُلودُهُم وقُلوبُهُم الى ذِكرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهدى بِهِ مَن يَشَاءُ ...؛
خداوند بهترين سخن را نازل كرده، كتابى كه آياتش در لطف و زيبايى و عمق و محتوا همانند يكديگر است؛
آياتى مكرر دارد با تكرارى شوق‌انگيز كه از شنيدن آياتش لرزه بر اندام كسانى كه از پروردگارشان مى‌ترسند مى‌افتد؛ سپس برون و درونشان نرم و متوجّه ذكر خدا مى‌شود؛ اين هدايت الهى است كه هركس را بخواهد با آن راهنمايى مى‌كند....»
۱۳. «انّا انزَلنا عَلَيكَ الكِتبَ لِلنّاسِ بِالحَقّ فَمَنِ اهتَدى فَلِنَفسِهِ ...؛
ما اين كتاب آسمانى را براى مردم بحق بر تو نازل كرديم؛ هر كس در پرتو آن هدايت شود به نفع خود اوست....»
۱۴. «واتَّبِعوا احسَنَ ما انزِلَ الَيكُم مِن رَبّكُم مِن قَبلِ ان يَأتِيَكُمُ العَذابُ ... • او تَقولَ لَو انَّ اللَّهَ هَدنى لَكُنتُ مِنَ المُتَّقين؛
و از بهترين دستورهايى كه از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده پيروى كنيد پيش از آنكه عذاب الهى ناگهان به سراغ شما آيد ... يا بگويد: اگر خداوند مرا هدايت مى‌كرد، از
پرهیزگاران بودم.»
۱۵. «هذا بَصرُ لِلنّاسِ وهُدًى ورَحمَةٌ لِقَومٍ يوقِنون؛
اين قرآن و شريعت آسمانى اسباب بينايى مردم و مايه هدايت و رحمت است براى گروهى كه به آن يقين دارند.»
۱۶. «وقالَ الَّذينَ كَفَروا لِلَّذينَ ءامَنوا لَو كانَ خَيرًا ما سَبَقونا الَيهِ واذ لَم يَهتَدوا بِهِ فَسَيَقولونَ هذا افكٌ قَديم؛
كافران درباره مؤمنان چنين گفتند: اگر
اسلام چيز خوبى بود، هرگز آنها در پذيرش آن بر ما پيشى نمى‌گرفتند.» و چون خودشان
بوسيله آن هدايت نشدند مى‌گويند: اين يك
دروغ و افسانه‌اى قديمى است.»
کتاب‌های آسمانی، اسباب و ابزار هدايت انسانها:
۱. «ذلِكَ الكِتبُ لارَيبَ فيهِ هُدًى لِلمُتَّقين • والَّذينَ يُؤمِنونَ بِما انزِلَ الَيكَ وما انزِلَ مِن قَبلِكَ ... • اولكَ عَلى هُدًى مِن رَبّهِم ...؛
اين كتاب با عظمتى است كه هيچگونه شكى در آن نيست و مايه هدايت
پرهیزکاران است و كسانى كه به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پيش از تو بر پيامبران پيشين نازل گرديده ايمان مى‌آورند ... آنان بر طريق هدايت پروردگارشانند....»
۲. «كانَ النّاسُ امَّةً وحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّينَ مُبَشّرينَ ومُنذِرينَ وانزَلَ مَعَهُمُ الكِتبَ بِالحَقّ لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ ومَااختَلَفَ فيهِ الَّا الَّذينَ اوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيّنتُ بَغيًا بَينَهُم فَهَدَى‌اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقّ بِاذنِهِ واللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ الى صِرطٍ مُستَقيم؛
مردم در آغاز امت واحدى بودند؛ بتدريج جوامع و طبقات پديد آمد و اختلافاتى پيدا شد؛ در اين حال خداوند، پيامبران را برانگيخت؛ تا مردم را
بشارت و بيم دهند و كتاب آسمانى را، كه به سوى حق دعوت مى‌كرد، با آنها نازل نمود؛ تا در ميان مردم، درباره آنچه
اختلاف داشتند، داورى كند. تنها (گروهى‌از) كسانى كه كتاب را دريافت داشته بودند، پس از آنكه نشانه‌هاى روشن به آنها رسيده بود، به سبب
انحراف از
حق و ستمگرى، در آن اختلاف كردند. ولى خداوند، كسانى را كه
ایمان آورده بودند، بر حقيقت آنچه مورد اختلاف بود، به فرمان خودش، هدايت نمود؛ و خدا، هر كس را بخواهد، به راه راست هدايت مى‌كند.»
۳. «او تَقولوا لَو انّا انزِلَ عَلَينَا الكِتبُ لَكُنّا اهدى مِنهُم فَقَد جاءَكُم بَيّنَةٌ مِن رَبّكُم وهُدىً ورَحمَةٌ فَمَن اظلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِايتِ اللَّهِ وصَدَفَ عَنها سَنَجزِى الَّذينَ يَصدِفونَ عَن ءايتِنا سوءَ العَذابِ بِما كانوا يَصدِفون؛
يا بگوييد: اگر كتاب آسمانى بر ما نازل مى‌شد، از آنها هدايت يافته‌تر بوديم. اينك
آيات و دلايل روشن از جانب پروردگارتان، و هدايت و رحمت براى شما آمد. پس، چه كسى ستمكارتر است از كسى كه
آيات خدا را
تکذیب كرده، و از آن روى گردانده است؟! و بزودى كسانى را كه از
آيات ما روى مى‌گردانند، به سبب اعراضشان،
مجازات بدى خواهيم كرد!»
هدایت با تورات (قرآن)،
هدایت با قرآن (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۷۶، برگرفته از مقاله «کتاب‌های هدایت».
