کتاب البیع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
" كتاب البيع" تأليف امام خمينى(
سید روح الله موسوی خمینی ) در پنج جلد به بررسى استدلالى مباحث و فروعات فقهى
بیع و آداب
تجارت از ديدگاه اسلامى به
زبان عربی پرداخته، و مباحث مربوط به حكومت اسلامى و
احکام اجتماعى
اسلام به ويژه مبحث
ولایت فقیه در آن ارائه شده است.
حضرت آيت الله العظمى
سید روح الله مصطفوی خمینی فرزند سيد مصطفى، در ۲۰
جمادی الثانی سال ۱۳۲۰ هجرى قمرى در شهر
خمین به دنيا آمد.
سيد روح الله از همان كودكى تحصيلات خود را آغاز نمود و از زمانى كه طفلى خردسال بود شروع به فراگيرى علوم
محمد و
آل محمد صلوات الله علیهم نمود. در سال ۱۳۳۹ هجرى در ۱۹ سالگى به
اراک رفت تا از
حوزۀ علمیّۀ اراك كه در آن زمان زير نظر حضرت
آیة الله حائری اداره مى‌شد بهره‌مند گردد. دروس سطح را نزد استاد خود
سید علی یثربی کاشانی به پايان رساند و پس از آن به فراگيرى علم
اجتهاد در درس خارج حضرت آية الله حائرى مشغول شد تا به درجۀ اجتهاد نائل آمد. حضرت امام خمينى در سال ۱۳۴۰ هجرى، در سن ۲۰ سالگى همراه استادش حضرت آية الله حائرى، مؤسّس
حوزۀ علمیّۀ قم به شهر قم هجرت كرد.
امام خمينى درس خارج
فقه و اصول خود را در سن ۴۴ سالگى و در سال ۱۳۶۴ هجرى آغاز نمود، كه مصادف با ورود حضرت
آیة الله بروجردی به شهر قم بود. درس
فلسفه ايشان قبل از سال ۱۳۴۸ هجرى قمرى شروع شده بود( يعنى قبل از ۲۸ سالگى). يكى ديگر از مجالس درس حضرت امام درس
عرفان بود. اين درس براى شاگردان خصوصى و مورد اعتماد آن حضرت داير مى‌شد.از ديگر مجالس درس حضرت امام، درس
اخلاق بود. و بسيار مورد حساسيت حكومت رضاشاه قرار گرفت و از حضرت امام خواستند كه آن جلسه را تعطيل نمايد، اما حضرت امام پاسخ دادند كه:« من اين جلسات را ادامه خواهم داد، مأمورين بيايند و آن را تعطيل كنند.»
امام خمينى مبارزه با ظلم و ستم را از پدر و اجداد طاهرين خود به
ارث برده بود. به دنبال مبارزات آن حضرت، حكومت ظالم در ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ هجرى شمسى آن حضرت را به زندان انداخت و منجر به قيام پانزده خرداد و
شهادت هزاران نفر شد و منجر به تبعيد ايشان به تركيه و از آنجا به
عراق شد. امام خمينى در مدت پانزده سال تبعيد خود در نجف، شاگردان فراوانى تربيت كرد كه هر يك استوانه‌اى محكم براى
انقلاب اسلامی ايران شدند.
حضرت امام خمينى در ۱۴
خرداد سال ۱۳۶۸ هجرى شمسى، مطابق با ۱۸ شوال ۱۴۰۹ هجرى قمرى، پس از عمرى خدمت به
اسلام و علوم محمد و آل محمد صلى الله عليهم ديده از اين دنيا فرو بست و به ملكوت اعلى پيوست. پيكر مطهرش در
تشییع جنازه‌اى چند ميليونى و بى‌سابقه توسط مردم ايران تشييع شد و در بهشت زهراى تهران، در كنار شهداى انقلاب و جنگ تحميلى به خاك سپرده شد و هم اكنون حرم مطهرش زيارتگاه عاشقان
اهل بیت رسول خدا صلى الله عليهم است.
كتاب، حاصل دروس خارج فقه امام خمينى در
حوزه علمیه قم و پس از آن در نجف مى‌باشد و به روش فقه استدلالى تدوين شده كه توسط مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى مورد تحقيق قرار گرفته است. ساختار كتاب بر اساس كتاب البيع شيخ انصارى تنظيم شده است.
در جلد اول به بحث درباره ماهيت
بیع و اقسام آن پرداخته شده و كلام شيخ انصارى و
مرحوم نائینی درباره مراد از بيع و
عقد بيع مورد نقد و ارزيابى قرار گرفته است.
سپس به ماهيت حقوق و اقسام آن پرداخته شده و ديدگاه‌هاى
شیخ انصاری و آيت‌الله نائينى در اين باره مورد ارزيابى قرار گرفته است.
تعاريف برخى از فقها از بيع و ديدگاه‌هاى نگارنده درباره آنها از ديگر مباحث مى‌باشد.
در ادامه نگارنده به بحث درباره
شروط متعاقدین پرداخته و عقل، بلوغ، قصد معامله به صورت جدى،
اختیار و قابليت تسليم مبيع هنگام عقد بيع از جمله اين شروط خوانده شده است.
پس از آن به
بیع فضولی و فروعات آن مى پردازد و بر دو مبناى كاشفيت و دليليت صحت بيع فضولى را بحثمى‌نمايد و شروط كسى كه
اجازه چنين بيعى را مى‌دهد( مجيز) و كسى كه چنين بيعى انجام مى‌دهد( مجاز) و شروط اجازه بيع فضولى به طور مفصل بيان مى‌كند.
در همين مبحث نگارنده به تناسب مباحث اجتماعى به بحث درباره
ولایت فقیه ، ضرورت تشكيل حكومت، شرايط حاكم يا ولى
فقیه ، اختيارات و نحوه نصب او پرداخته و ادله مربوط به
ولایت فقيه را مورد شرح و بررسى مفصل قرار مى‌دهد.
در جلّد سوم نگارنده به بحث درباره شرائط
عوضين مى‌پردازد و
اعتبار مالكيت و ماليت در
عوضين،
احکام بيع مباحات،
احكام بيع
اراضی مفتوحه عنوه و احكام انواع زمين‌ها( اراضى) را در ذيل اين شرط از شرايط
عوضين به صورت مبسوط بيان مى‌كند.
در ادامه‌ى مباحث شرايط
عوضين نگارنده ملك طلق بودن
عوضين را مورد
اشاره قرار مى‌دهد و عدم جواز بيع وقف كه در آن اين شرط لحاظ نشده است را بررسى كرده و احكام مربوط به
وقف و بيع آن و استثنائاتش را مورد بحث قرار مى‌دهد. آنگاه به بيع
رهن و عدم جواز بيع آن بدون اجازه راهن مى‌پردازد و احكام بيع رهن را بررسى مى‌كند.
از شروط
عوضين اعتبار قدرت بر
تسلیم در
عوضين مطرح شده و حكم بيع
عبد فرارى كه از مصاديق عدم تسليم
عوضين است بيان مى‌شود. اعتبار
علم به مقدار ثمن و مثمن يكى ديگر از شروط
عوضين است كه نگارنده به جزئيات آن اشاره مى‌نمايد.
اختلاف بين بايع و مشترى و فروعات فقهى آن پايان بخش جلد سوم اين مجموعه است.
در جلد چهارم احكام مربوط به
خیار و اقسام آن اعم از
خیار مجلس ،
خیار حیوان ،
خیار شرط ،
خیار غبن ،
خیار تأخیر و
خیار رؤیت و مسقطات هر كدام از اين خيارات به صورت مبسوط بيان شده
و
حکم بیع خیار نيز مورد بررسى فقهى قرار مى‌گيرد.
در جلد پنجم ادامه مباحث مربوط به خيارات و احكام
خیار عیب بيان مى‌شود و امورى كه باعث از بين رفتن حق خيار مى‌گردد و موجب سقوط
ارش ( مابه‌التفاوت قيمت يا خسارت) و يا رد كالاى معيوب و داراى حق خيار مى‌گردد مورد بحث و بررسى قرار مى‌گيرد.
ماهيت عيب،
اختلاف متبايعين در مورد خيار عيب، احكام ارش،
شروط صحت عقد بيع و وارد كردن شرطى خاص در عقد،
شروط صحيح و شروط فاسد بيع،
احكام خيار،
احكام بيع
نقد و نسيه
و احكام قبض
و تسليم مبيع از مباحث پايانى اين كتاب مى‌باشد كه نگارنده به صورت مشروح احكام فقهى مربوط به آنها را تبيين مى‌نمايد.
در پايان كتاب فهرست‌هاى فنى اعم از عناوين، كتب و ساير فهارس ارائه شده و در پاورقى نيز منابع و فروعات فقهى مرتبط با آن تنظيم گرديده است.
کتاب البیع نویسنده:سید روح الله موسوی خمینی
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
