کاهِن (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کاهِن:(أَنتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ) «کاهِن» کاهِن (به کسر هاء) از ماده «
کَهُن» به معنای کسی است که رفیقی از
جنّ دارد و به او اخبار می‌آورد.
در
آیه مورد بحث می‌خوانیم:
«به
لطف پروردگارت، و به
برکت نعمت‌هايش تو
كاهن و
مجنون نيستى!
(فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنونٍ).
«
كاهن» به كسى گفته مى‌شد كه خبر از اسرار غيبى مى‌داد و غالبا مدعى بود كه با جنيان ارتباط دارد و اخبار غيبى را از آن‌ها مى‌گيرد، مخصوصا در
عصر جاهلیت كاهنان بسيارى بودند، از جمله دو
كاهن معروف «
شق» و «
سطیح» آن‌ها در حقيقت افراد هوشيارى بودند كه از
هوش خود
سوء استفاده كرده و با اين ادعاها سر مردم را گرم مى‌كردند، كهانت در
اسلام حرام و ممنوع است و اعتبارى به قول
كاهنان نيست.
به موردی از کاربرد «
کاهِن» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَذَكِّرْ فَما أَنتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنونٍ) «پس تذكّر ده، كه به نعمت و لطف پروردگارت تو
كاهن و مجنون نيستى.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(فَذَكِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنونٍ) اين آيه نتيجه‌اى است كه از اخبار مؤكد به وقوع
عذاب الهى در روز
قیامت، و از اين‌كه فرموده بود متقين از آن عذاب محفوظ و در
جنات نعیم كاميابند، گرفته مى‌شود.
پس اين آيه شريفه در معناى اين است كه گفته شود حال كه آن اخبار
حق است، پس تو به كار تذكر دادن خود بپرداز و بدان كه تو به حق تذكر مى‌دهى و
انذار مى‌كنى، و آن طور كه به تو نسبت مى‌دهند
كاهن و مجنون نيستى.
و اين‌كه
كاهن نبودنش را مقيد كرد «به قيد بنعمة ربك»، خواست تا بر خصوص آن جناب منت گذارد.
و خلاصه، خواست بفرمايد
كاهن نبودن و مجنون نبودن، اختصاص به تو ندارد، بيشتر مردم همين‌طورند، ولى در تو نعمت خاصى است كه نمى‌گذارد در معرض چنين صفاتى قرار بگيرى. و كوتاه سخن اين‌كه كهانت و ديوانگى و امثال آن از تو محال است، بخلاف ساير مردم كه در معرض آن هستند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کاهن»، ج۴، ص ۱۳۴.
