کامل الصناعتین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «کامل الصناعتین فی البیطرة و الزردقة» معروف به «الناصری» تالیف
ابی بکر بن بدر بیطار کتابی پیرامون
دام پزشکی و
شناخت اسب و
چهارپایان است که برای خزانه حکومتی سلطان ناصری محمد قلاوون به رشته تحریر درآمده است.
کتاب با مقدمه تحقیقی خوبی به قلم محقق اثر آغاز شده است. متن کتاب در دو جزء و ده مقاله تالیف شده که هر مقاله خود دارای ابواب متعددی است.
وی علاوه بر ذکر آنچه قدما و متاخرین در کتاب هایشان نگاشته‌اند، تجربات خود و
پدرش و نیز آنچه را از
دام پزشکان دیگر دیده را نقل نموده است.
این اثر در روزگار ممالیک
مصر به رشته تحریر درآمده است. از شاخصه‌های این عصر توجه بسیار و اشتیاق به مسائل اسب شناسی است؛ بنابراین این اثر بنابر مقتضیات عصر و نیاز زمانه تدوین شده است. علاوه بر این وی مسئول
دام پزشکی دربار بوده است و خود مسائل بسیاری را تجربه نموده است.افزون بر این وی تجربیات پدرش و دیگر علمای این رشته را
ذکر نموده است و بر ارزش کتاب افزوده است.محقق کتاب در ابتدای اثر به ماجرای آشنایی اش با این اثر اشاره می‌کند و سپس به زندگی مؤلف، اثر او و جایگاه این اثر می‌پردازد و در پایان شیوه تصحیح این اثر را بیان می‌کند.
۱. مقاله اول: در ۲۰ باب پیرامون عادت‌ها و
اخلاق و ویژگی‌های جسمی اسب و مسائلی ازاین قبیل است.
۲. مقاله دوم: در ۱۰ باب در شناخت رنگ اسب‌ها است.
۳. مقاله سوم: پیرامون
صفات و خصوصیات پسندیده و ناپسند اسب‌ها است. این مقاله نیز ۱۰ باب است.
۴. مقاله چهارم: درباره ساختار
بدن اسب و شناخت
عیب اعضای بدن اوست که در ۱۲ باب تدوین شده است.
۵. مقاله پنجم: پیرامون شیوه شناخت
بیماری‌های اسب است که در ۴۳ باب تحریر یافته است.
۶. مقاله ششم: که در ۷۰ باب تدوین شده در توصیه‌های
دام پزشکی، مداوای بیماری
دام‌ها و امراضی است که عارض
حیوانات می‌شود.
۷. مقاله هفتم: پیرامون نحوه مداوای امراضی است که مرتبط با
حنجره است و در ۶۶ باب
تحریر شده است.
۸. مقاله هشتم: مشتمل بر ۷۱ باب است پیرامون امراض اعضای مختلف حیوانات است.
۹. مقاله نهم: پیرامون مباحث مرتبط با داروهایی است که برای بیماری حیوانات سودمند است مانند: شیافات،
کحول ، مسهلات و مشتمل بر ۱۲ باب است.
۱۰. مقاله دهم که در ۱۵ باب تنظیم شده است در مورد
نعل حیوانات و مباحث مرتبط با آن است.
کتاب کامل به کوشش دکتر عبدالرحمن ابریق استاد دانشگاه
حلب و بر اساس چند
نسخه خطی تصحیح و تحقیق شده است. این اثر مشتمل بر پاورقی‌های ارزشمندی در توضیحات مطالب، الفاظ و
اصطلاحات به قلم محقق
کتاب است که در پایان هر مقاله جداگانه تدوین و تنظیم است.در انتهای جلد اول در یک بخش الحاقی پیکر
اسب از خارج و از زوایای مختلف در ضمن تصاویری نامگذاری شده است. یک بخش الحاقی نیز در جلد دوم آمده است.فهارس معجم الفاظ وارده در حواشی،
آیات قرآن ،
احادیث ، صور و اشکال، امراض وارده در مقاله پنجم و فهرست مطالب در انتهای مجلد اول و همچنین فهارس
الفاظ وارده در حواشی، آیات و مراجع و فهرست مطالب در انتهای جلد دوم آمده است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
