پیشینه امر به معروف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امر به معروف از دستورات مؤکد
اسلام است که در ادیان گدشته هم وجود داشته است.
آیه مبارکه ۴۴
سوره بقره دال
برتشریع امر به معروف و
نهی از منکر در آیین
اهل کتاب است:
اتامرون الناس بالبر وتنسون انفسکم وانتم تتلون الکتـب افلاتعقلون. «آیا مردم را به نیکی فرمان می‌دهید و خود را فراموش می‌کنید با اینکه شما کتاب (خدا) را می‌خوانید آیا (هیچ) نمی‌اندیشید».
به گفته مفسر معروف
طبرسی در
مجمع البیان علما و دانشمندان
یهود قبل از
بعثت حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مردم را به
ایمان به وی
دعوت می‌کردند و بشارت ظهورش را می‌دادند ولی خود هنگام ظهور آن حضرت از ایمان آوردن خودداری کردند.
و نیز همان مفسر بزرگ نقل می‌کند که بعضی از
علمای یهود به بستگان خود که
اسلام آورده بودند توصیه می‌کردند به ایمان خویش باقی و ثابت بمانند ولی خودشان
ایمان نمی‌آورند.
ان الذین یکفرون بـایـت الله ویقتلون النبین بغیر حق ویقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس فبشرهم بعذاب الیم. «کسانی که به آیات خدا کفر می‌ورزند و پیامبران را بناحق می‌کشند و دادگستران را به
قتل می‌رسانند آنان را از
عذابی دردناک خبر ده»
مرحوم
طبرسی می‌فرمایید: آیه یاد شده مربوط به یهود و
بنی اسرائیل است و روایت ذیل را از پیامبر بیان می‌کند: که بیشترین عذاب برای کسانی است که پیامبران را در حالی که امر به معروف می‌کردند کشتند:
فقد روی عن ابی عبیدة بن الجراح قال: قلت: یا رسول الله! ای الناس اشد عذابا یوم القیامة؟ فقال: " رجل قتل نبیا، او رجلا امر بمعروف، او نهی عن منکر، ثم قرا (ویقتلون النبیین بغیر حق ویقتلون الذین یامرون بالقسط من الناس) ثم قال " علیه‌السّلام ": یا ابا عبیدة! قتلت بنو اسرائیل ثلاثة واربعین نبیا من اول النهار فی ساعة واحدة، فقام مائة رجل واثنا عشر رجلا من عباد بنی اسرائیل، فامروا من قتلهم بالمعروف، ونهوهم عن المنکر، فقتلوا جمیعا من آخر النهار فی ذلک الیوم..
. ویامرون بالمعروف وینهون عن المنکر.... «به
خدا و
روز قیامت ایمان دارند و به کار پسندیده فرمان می‌دهند و از کار ناپسند باز می‌دارند و در کارهای نیک شتاب می‌کنند و آنان از شایستگانند»
لیسوا سواء من اهل الکتـب امة... «(ولی همه آنان) یکسان نیستند از میان اهل کتاب گروهی درستکردارند که آیات الهی را در دل شب می‌خوانند و سر به سجده می‌نهند».
کلمه (سواء) مصدری است که معنای وصف از آن
اراده شده، می‌خواهد بفرماید: اهل کتاب همه مثل هم، و مساوی در وصف و در حکم نیستند، برای اینکه بعضی از آنان امتی هستند قائم به
عبادت، و آیات
خدا را می‌خوانند و چنین و چنانند، و بعضی دیگر اینطور نیستند. و از اینجا معلوم می‌شود که جمله : (من اهل الکتاب...) در مقام تعلیل است، و وجه عدم تساوی اهل کتاب را بیان می‌کند.
آیه ۷۱
سوره لقمان دال بر وجود
امر به معروف در دوران لقمان است:
یـبنی اقم الصلوة وامر بالمعروف وانه عن المنکر واصبر علی ما اصابک ان ذلک من عزم الامور. «ای پسرک من
نماز را برپا دار و به کار پسندیده وادار و از کار ناپسند باز دار و بر آسیبی که بر تو وارد آمده است
شکیبا باش این (حاکی) از
عزم (و اراده تو در) امور است»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۳۷۰، برگرفته از مقاله «پیشینه امر به معروف».
