• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

پیرمحمد لکهنوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


پیرمحمد لکهنوی، عارف حنفی مذهب هند است.



در ۱۰۲۷ در اطاوان در نواحی جونپور به دنیا آمد.
[۱] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
[۲] اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
اجداد وی از سادات آن‌جا بودند. پدرش را در کودکی از دست داد و تحت سرپرستی عموی خود قرار گرفت.
علوم مقدماتی را در جونپور، مانکپور، دهلی، اجمیر، قنّوج و سپس در حرمین شریفین فراگرفت و در مانکپور عبدالله سیّاح را درک کرد.
از آن‌جا به لکهنو رفت و نزد عبدالقادر عمری لکهنوی به تحصیل پرداخت
[۳] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
[۴] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
[۵] رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۳۴، لکهنو ۱۹۱۴.

گفته‌اند که وی در این سفر، مجذوب شد
[۶] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
و به هنگام بازگشت از بنگاله مرید و ملازم عبدالله سیّاح گردید و به طریقه چشتیه راه یافت.
[۷] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.

پیرمحمد از آن‌جا به دهلی سفر کرد و در آن‌جا عبدالله سیاح به پیرمحمد اجازه طریقتها و سلسله های دیگر و نیز اجازه تدریس داد.
پیرمحمد به امر عبدالله سیّاح در لکهنو به تدریس پرداخت و افراد بسیاری نزد وی کسب علم کردند
[۸] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
و، به گزارش عبدالحی حسنی،
[۹] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸ـ۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
سرآمد عالمان و مدرسان شد.
پیرمحمد اهل سماع بوده و کراماتی نیز از او نقل کرده اند.
[۱۰] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.

وی در ۱۰۸۰
[۱۱] اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۲] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۳، جکانپور.
و به گزارشی در ۱۰۸۵
[۱۳] عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیّة فی الهند، ج۱، ص۲۶۷، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
وفات یافت، او را در لکهنو در تلّی که مشرف بر ساحل گومتی است و بعدها به تل شیخ پیرمحمد معروف شد، دفن کردند.
[۱۴] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.

یکی از شاگردانش شیخ عطاءالله نقشبندی بود.
[۱۵] رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۱۵۸، لکهنو ۱۹۱۴.


۱.۱ - آثار پیرمحمد


از پیرمحمد آثار متعددی به عربی و فارسی در فقه، حکمت و عرفان باقی‌مانده که عبارت است از: سراج الحکمه، به عربی که حاشیه ای بر شرح الهدایه ملاصدرا است.
[۱۶] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
[۱۷] عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیّة فی الهند، ج۱، ص۲۶۷، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۸] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.

برخی منابع آن را سراج الظلمه معرفی کرده اند
[۱۹] اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
منازل اربع (منازل اربعه، اربع منازل) به فارسی در عرفان که در ۱۰۶۷ در لکهنو نوشته شده است
[۲۰] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
[۲۱] غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
[۲۲] احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، ج۳، ص۲۰۳۹، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.
حاشیه بر الهدایه در فقه به عربی.
[۲۳] عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.

فتاوی فقهی و نامه های عرفانی بسیاری نیز از او باقی‌مانده است.


(۱) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۲) عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیّة فی الهند، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۳) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
(۴) رحمان علی، تذکره علمای هند، لکهنو ۱۹۱۴.
(۵) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، جکانپور.
(۶) احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.

 
۱. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۲. ↑ اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۳. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
۴. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۵. ↑ رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۳۴، لکهنو ۱۹۱۴.
۶. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
۷. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۸. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۹. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۸ـ۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۱۰. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
۱۱. ↑ اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۲. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۳، جکانپور.
۱۳. ↑ عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیّة فی الهند، ج۱، ص۲۶۷، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۴. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۱۵. ↑ رحمان علی، تذکره علمای هند، ج۱، ص۱۵۸، لکهنو ۱۹۱۴.
۱۶. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۱۷. ↑ عبدالحی حسنی، الثّقافة الاسلامیّة فی الهند، ج۱، ص۲۶۷، چاپ ابوالحسن علی حسنی ندوی، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۸. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
۱۹. ↑ اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، ستون ۷، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۰. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.
۲۱. ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیا، ج۱، ص۴۸۲، جکانپور.
۲۲. ↑ احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، ج۳، ص۲۰۳۹، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش.
۲۳. ↑ عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر، ج۵، ص۹۹، ج ۵، حیدرآباد دکن ۱۳۹۶/۱۹۷۶.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «پیرمحمد لکهنوی»، شماره۲۹۴۱.    


رده‌های این صفحه : تراجم | مشایخ صوفیه | مشایخ قرن یازدهم | مقالات دانشنامه جهان اسلام
جعبه ابزار