پژوهشی در نظم قرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پژوهشی در نظم قرآن تالیف
عبدالهادی فقهی زاده کتاب پیرامون
نظم قرآن نوشته شده است مؤلف که از فارغ التحصیلان دانشگاه می‌باشد مطالب این کتاب را در اصل برای اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث از
دانشگاه تربیت مدرس تهران نگارش و تدوین نموده است وی مباحث را در سه بخش ارائه کرده که هر کدام از بخش‌ها شامل چند فصل می‌باشد.
بخش اول مربوط است به توقیفی یا اجتهادی بودن آیات و سوره‌ها که شامل چهار فصل می‌باشد. فصل اول درباره جمع
قرآن در
زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بحث نموده، و با ذکر ادله‌ای همچون: اهتمام پیامبر و
مسلمانان به
قرائت و
حفظ قرآن ، ختم قرآن در زندگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، این موضوع را
اثبات می‌نماید فصل دوم مربوط است به جمع قرآن در زمان خلفا، که ابتدا توضیح می‌دهد که منظور از خلفاء چه کسانی هستند و با توضیحی که می‌دهد
حضرت علی علیه‌السّلام را از این مجموعه خارج می‌نماید و در ادامه پیرامون ویژگیهای
مصحف حضرت علی علیه‌السّلام سخن گفته، سپس جمع قرآن در
زمان ابوبکر و
عثمان را تشریح می‌کند. فصل سوم: در این فصل توقیفی یا اجتهادی بودن ترتیب
آیات را بحث می‌کند و با ذکر چند دلیل توقیفی بودن آن را ثابت می‌کند در فصل چهارم توقیفی یا اجتهادی بودن ترتیب سوره‌ها را مطرح نموده وی در این زمینه ۳ نظریه: توقیفی، اجتهادی بودن، قول به تفصیل را ذکر کرده، قول به اجتهادی بودن را می‌پذیرد بخش دوم: این بخش شامل پنج فصل است که در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی تناسب را بیان نموده، در فصل دوم از انواع تناسب همچون: تنظیر،
تضاد ،
استطرداد و... سخن گفته است. در فصل سوم با طرح مشکلاتی درباره برخی از آیات مانند
آیه اکمال دین ،
آیه تبلیغ ،
تطهیر ، آنها را مورد بررسی قرار داده جایگاه آنها در بین آیات را توضیح داده، ارتباط آنها را با آیات قبل و بعد روشن می‌نماید در فصل چهارم با ذکر نمونه‌هایی از آیات قرآن، نقش سیاق در فهم آیات را بیان کرده است و در فصل پنجم در تناسب سوره‌ها، و اینکه آیا سوره‌ها با یکدیگر ارتباط دارند یا خیر، بحث نموده چند دیدگاه را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. بخش سوم: این بخش مربوط است به پراکنده به نظر آمدن آیات قرآن که شامل دوفصل می‌باشد در فصل اول دلایل کسانی را که می‌گویند آیات قرآن دارای پراکندگی می‌باشند مورد
نقد و بررسی قرار داده است. در فصل دوم دلایل عدم تفکیک موضوعی در قرآن بحث شده است وی با ذکر آیاتی از قرآن ارتباط موضوعی آنها را بیان نموده و نتیجه می‌گیرد که قرآن گرچه مطالبش در طول ۲۰
سال نازل شده ولی هیچ نوع اختلافی در آن وجود ندارد و موضوعات آن با یکدیگر ارتباط دارند.
۱- متن کتاب سلیس و روان است به گونه ایی که مطالب آن برای عموم خوانندگان قابل فهم می‌باشد ۲- در توضیح مطالب از آیات و
روایات فراوانی استفاده نموده است ۳- اکثر آیات و روایات، ترجمه شده است. ۴- از منابع دست اول و فراوانی استفاده کرده‌اند ۵- مطالب بخش بندی شده که هر کدام از بخش‌ها دارای فصل‌های جداگانه می‌باشد ۶- در توضیح مطالب دیدگاههای مختلف را ذکر نموده آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده، خود اظهار نظر می‌کند. ۷- برخی از موارد که نیازمند به توضیح اضافی می‌باشد، در پاورقی توضیحات را آورده است مانند آنچه که در صفحه ۷۹ درباره واژه «صرفه» و بیان معنای اصطلاحی آن، آورده است ۸- در پاورقی‌ها، ارجاعات متعددی برای مطالعه بیشتر، آدرس دهی کرده است.
۱- از آنجا که این کتاب، پایان نامه فوق لیسانس ایشان می‌باشد و بر اساس ضوابط پایان نامه نویسی نوشته شده است، به همان صورت نیز چاپ نموده که بحث مقدمه آن نیازی به چاپ آن در این کتاب وجود نداشت (مقدمه شامل: کلیات- تعریف مساله- فرضیات- اهداف و...) ۲- در خصوص جمع
قرآن در
زمان خلفاء، توضیحات بیشتری نیازمند می‌باشد ۳- لازم بود در فصل جداگانه ایی پیرامون
آیات مکی و
مدنی و نقش شناخت و ویژگیهای هر کدام از آنها نیز بحث می‌نمود.
کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای ۱۹۰ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر می‌باشد: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴-
تاریخ انتشار: سال ۱۳۷۴ ۵- ناشر: انتشارات جهاد دانشگاهی
دانشگاه تهران ۶- تیراژ: ۲۰۰۰ نسخه ۷- دارای فهرست: الف: موضوعات کتاب ب: آیات ج:
اعلام د: منابع فارسی ه: منابع عربی ۸- مولف:
عبد الهادی فقهی زاده ۹- کتاب: پژوهشی در نظم قرآن
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
