پاداش صابئان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند به
صابئین مؤمن که اعمال صالح انجام دهند
پاداش خواهد داد.
صابئان
مؤمن و
صالح، بهره‌مند از
پاداش الهی:
إنّ ... الصَّبين من ءامن باللّه واليوم الأخر وعمل صلحا فلهم أجرهم عند ربّهم ولا خوف عليهم ولا هم يحزنون.
كسانى كه (به پيامبر اسلام) ايمان آورده‌اند، و يهود و نصارى و صابئان (پيروان يحيى يا نوح يا ابراهيم) آنها كه ايمان بخدا و روز رستاخيز آورده‌اند و عمل صالح انجام داده‌اند پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است، و هيچگونه ترس و غمى براى آنها نيست (و هر كدام از پيروان اديان كه در عصر و زمان خود بر طبق وظائف و فرمان الهى عمل كرده‌اند ماجورند و رستگار).
دانشمند معروف"
راغب" در كتاب"
مفردات" مى‌نويسد: آنها جمعيتى از پيروان
نوح علیه‌السلام بوده‌اند، و ذكر اين عده در رديف مؤمنان و
یهود و
نصارا نيز دليل آن است كه اينان مردمى متدين به يكى از
ادیان آسمانی بوده، و به خداوند و
قیامت نيز
ایمان داشته‌اند.
و اينكه بعضى آنها را
مشرک و
ستاره‌پرست، و بعضى ديگر آنها را
مجوس مى‌دانند صحيح نيست، زيرا
آيه ۱۷ سوره حج،" مشركان" و" مجوس" را در كنار" صابئان" آورده مى‌گويد: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصَّابِئِينَ وَ النَّصارى وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا ...
بنا بر اين صابئان بطور يقين غير از مشركان و مجوسند.
اما اينكه آنها چه كسانى هستند؟ بين مفسران و علماى ملل و نحل اقوال گوناگونى وجود دارد و نيز در اينكه ماده اصلى اين لغت (
صابئین) چيست؟بحث است.
علت اختلافات و گفتگو در باره اين طائفه اين است كه: در اثر كمى جمعيت آنها و اصرار به نهان داشتن آئين خود، و منع از دعوت و تبليغ و اعتقاد بر اينكه: آئين آنها، آئين اختصاصى است، نه عمومى، و پيغمبرشان فقط براى نجات آنها مبعوث شده است و بس، وضع آنها به صورت اسرارآميزى در آمده، و جمعيت آنها به سوى انقراض مى‌رود. اين به خاطر همان احكام خاص و اغسال مفصل و تعميدهاى طولانى است كه بايد در زمستان و
تابستان انجام دهند،
ازدواج با غير همكيش خود را
حرام مى‌دانند و حتى الامكان به
رهبانیت و ترک معاشرت بانوان دستور مؤكد دارند و بسيارى از آنها بر اثر
آمیزش فراوان با مسلمانان تغيير آئين مى‌دهند.
آنها معتقدند نخست كتابهاى مقدس آسمانى به
آدم، و پس از وى به نوح، و بعد از او به
سام، و سپس به"
رام"، و بعد به
ابراهیم خلیل، سپس به
موسی و بعد از او بر
یحیی بن زکریا نازل شده است.
كتابهاى مقدسى كه از نظر آنان اهميت دارد عبارتند از: ۱-"
کیزاربا" كه اين كتاب را"
سدره" يا" صحف" آدم نيز مى‌نامند كه از چگونگى خ
لقت و پيدايش موجودات بحث مى‌كند.
۲- كتاب"
ادرافشادهی" يا"
سدرادهی" كه در باره زندگى حضرت يحيى و دستورات و تعاليم او سخن مى‌گويد. آنها معتقدند اين كتاب به وسيله
جبرئیل به يحيى وحى و الهام شده.
۳- كتاب"
قلستا" در باره مراسم ازدواج و
زناشویی و كتابهاى فراوان ديگرى نيز دارند كه به خاطر اختصار از ذكر آنها صرفنظر مى‌شود.
چنان كه از گفته بالا و از نظر محققان در اثر چگونگى پيروان اين آئين به دست مى‌آيد آنان پيروان يحيى بن زكريا مى‌باشند، و هم اكنون قريب پنجهزار نفر از پيروان اين آئين در
خوزستان (كنار
رود کارون و در
اهواز،
خرمشهر،
آبادان شادگان) به سر مى‌برند.
آئين خود را به حضرت يحيى بن زكريا كه مسيحيان او را يحيى تعميد دهنده يا"
یوحنای معمد" مى‌خوانند منسوب نموده‌اند ولى نويسنده كتاب"
بلوغ الارب" مى‌گويد:" صابئين" يكى از ملتهاى‌بزرگ هستند و اختلاف نظر در باره آنها به نسبت معرفت افراد از آئين آنان است و همانطور كه از
آيه ۶۲
بقره بر مى‌آيد اين جمعيت به دو گروه
مؤمن و
کافر تقسيم مى‌شوند، اينان همان قوم ابراهيم خليلند كه ابراهيم مامور دعوت آنان بود، آنها در"
حران" سرزمين صابئان زندگى مى‌كردند، و بر دو قسم بودند: صابئان حنيف و صابئان مشرك.
مشركان آنها به ستارگان و
خورشید و
قمر و ... احترام مى‌گذاشتند و گروهى از آنان
نماز و
روزه انجام مى‌دادند،
کعبه را محترم مى‌شمردند و
حج را به جا مى‌آوردند،
مردار،
خون، گوشت
خوک و
ازدواج با محارم را همچون مسلمانان حرام مى‌دانستند. عده‌اى از پيروان اين مذهب از بزرگان دولت در
بغداد بودند كه"
هلال بن محسن صابئی" از آن جمله است.
اينان اساس دين خود را به گمان خويش بر اين پايه قرار داده‌اند كه: بايست خوبى هر كدام از اديان جهان را گرفت و آنچه بد است از آن دورى جست، اينان را به اين جهت صابئين گفتند كه از تقيد به انجام تمام دستورات يك دين سرپيچيدند ...
بنا بر اين اينها با تمام اديان از يك نظر موافق و از نظر ديگر مخالف هستند. جمعيت صابئان حنيف با
اسلام هماهنگ شدند و مشركان آنها با
بت پرستان همراه گرديدند. وى در پايان بحث بار ديگر متذكر مى‌شود كه اين گروه دو قسم بودند: صابئان مشرك و صابئان حنيف و بين اين دو مناظرات و بحثهاى فراوانى رد و بدل مى‌شد .
از مجموع بحثهاى فوق بر مى‌آيد كه آنها در اصل پيرو يكى از پيامبران الهى بوده‌اند، اگر چه در تعيين پيامبرى كه آنها خود را وابسته به او معرفى مى‌كنند اختلاف است. همچنين روشن شد كه آنها جمعيت بسيار كمى هستند كه در حال انقراض مى‌باشند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۹۱، برگرفته از مقاله «پاداش صابئان».
