وِزرَک (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وِزرَک:(وَ وَضَعْنا عَنكَ وِزْرَكَ) «وِزرَک» «
وزر» در
لغت به معنى «سنگينى» است و گناهان را براى اين «وزر» گويند كه بار سنگينى بر دوش گنهكار است.
بعضى «وزر» را به معنى بار سنگين «
وحی» در آغاز
نزول،
تفسیر كرده‌اند، بعضى نيز به
ضلالت و گمراهى و لجاج و
عناد و آزار فوق العادۀ مشركان، و بعضى به اندوه ناشى از وفات
ابوطالب (عموى
پیامبر) و نيز همسر پيامبر (
خدیجه) و بالاخره بعضى به مسألۀ
عصمت و پاكى از
گناه تفسير كرده‌اند؛ ولى ظاهرا همان تفسير اوّل از همه مناسب‌تر است و اين‌ها شاخ و برگى براى آن محسوب مى‌شود.
به موردی از کاربرد «وِزرَک» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ وَضَعْنا عَنكَ وِزْرَكَ) «و بار سنگينت را از دوش تو برنداشتيم؟!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ الَّذي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ) کلمه وزر به معناى بار سنگين است، و انقاض
ظهر به معناى شكستن پشت كسى است، شكستنى كه صدايش به گوش برسد، آن طور كه از تخت و
کرسی و امثال آن وقتى كسى روى آن مى‌نشيند، و يا چيز سنگينى روى آن مى‌گذارند
صدا برمى‌خيزد، و مراد از انقاض ظهر (غالبا) معناى لغوى آن نيست، (چون كسى پشت كسى را آن طور نمى‌شكند كه صداى تخت و كرسى كند)، بلكه منظور ظهور آثار سنگينى وزر بر آدمى است، ظهورى بالغ.
و
وضع وزر به معناى از بين بردن آن سنگينى است، كه رسول خدا احساسش مى‌كرد، و جمله
(وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ) عطف است بر جمله
(أَ لَمْ نَشْرَحْ ...) چون معنايش «قد شرحنا لك صدرك» است، در نتيجه معناى دو جمله چنين مى‌شود:
محققا ما سينه‌ات را گشوديم، و سنگينى‌هايى كه بر دوشت بود برداشتيم .
و مراد از وضع وزر رسول خدا - به طورى كه از سياق بر مى‌آيد، و قبلا هم
اشاره كرديم- اين است كه
دعوت آن جناب را انفاذ و مجاهداتش در راه خدا را امضا نمود، به اين معنا كه اسباب پيشرفت دعوتش را فراهم كرد، چون
رسالت و دعوت و فروعات آن ثقلى بود كه به دنبالش شرح
صدر بر آن جناب تحميل نمود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «وزرک»، ج۴، ص ۶۵۶.
