• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَغیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَغیٰ (مثل عصا، به فتح واو و غین) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای جنگ و به معنای صداهای که در موقع جنگ از میدان جنگ شنیده می‌شوند. از این مادّه سه مورد در نهج‌البلاغه آمده است.



وَغیٰبه معنای جنگ و به معنای صداهای که در موقع جنگ از میدان شنیده می‌شوند.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - خطبه ۳۴

امام علی (علیه‌السلام) در مذمت یارانش فرمود: «لَا یُنَامُ عَنکُم...وَأيْمُ اللهِ إِنِّي لاََظُنُّ بِكُمْ أنْ لَوْ حَمِسَ الْوَغَى...عَنِ ابْنِ أَبِي طَالِب انْفِرَاجَ الرَّأْسِ.»«ديده دشمن براى حمله به شما خواب ندارد، ولى شما در غفلت و بى‌خبرى بسر مى‌بريد، شكست از آنِ آنانى است كه دست از يارى يكديگر بر مى‌دارند به خدا سوگند! گمان مى‌كنم اگر جنگ، سخت درگير شود، و حرارت و سوزش مرگ به شما رسد از اطراف فرزند «ابوطالب» همچون جدايى سر از بدن؛ جدا و پراكنده مى‌شويد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۹۷

حضرت در رابطه با بى‌وفائى يارانش فرموده است: «وَ اللهِ لَكَأَنّي بِكُمْ فيما إخالُ: لَوْ حَمِسَ الْوَغَى، وَ حَمِيَ الضِّرابُ، قَدِ انْفَرَجْتُمْ عَنِ ابْنِ أَبي طالِب انْفِراجَ الْمَرْأَةِ عَنْ قُبُلِهَا.» «به خدا قسم گويا شما را در گمان خود مى‌بينم كه اگر جنگ شدّت مى‌يافت و پيكار آتش مى‌گرفت از علی بن ابی‌طالب (علیهماالسلام) كنار مى‌شديد، و دست مى‌كشيديد مانند دست كشيدن زن از (ميان دوران) خود»، (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - نامه ۶۴

حضرت به معاویه مى‌نويسد: چه نيک مشابهت دارى به عموها و دایى‌هاى خودت كه شقاوت و آرزوى باطل به انكار محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وادارشان كرد: «فَصُرِعوا مَصارِعَهُمْ حَيْثُ عَلِمْتَ، لَمْ يَدْفَعوا عَظيماً، وَلَمْ يَمْنَعوا حَريماً، بِوَقْعِ سُيوف ما خَلا مِنْها الْوَغَى، وَ لَمْ تُماشِها الْهُوَيْنَى.»«پس آن عموها و دایى‌هايت در قتل‌گاه خود كه مى‌دانى افتادند، نه كار بزرگى را دفع كردند و نه از حريمى دفاع نمودند، بلكه به خون غلطيدند با شمشيرهایى كه ميدان جنگ از آن‌ها خالى نشد و سستى با آن‌ها را همراهى نكرد (سستى در آن‌ها پديدار نشد).» (شرح‌های نامه:)


از این مادّه سه مورد در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۵۰.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۰۱.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۵، ص۳۹۷.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۹۴.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۷۹.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۷۸، خطبه ۳۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۶۵.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۶۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۳۶۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۷۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۸۹.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۱۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۴۲، خطبه۹۷.    
۱۶. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۵۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۳۰۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۲۹.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۷۶.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۴۸.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۶.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۵، نامه ۶۴.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۱.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۸.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۸۰.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۷۰.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وغی»، ج۲، ص۱۱۵۰.    






جعبه ابزار