وَسْواس (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَسْوَاس (به فتح واو) از
واژگان نهج‌البلاغه کلامی‌که در باطن
انسان ایجاد می‌شود خواه از
شیطان باشد یا از خود انسان. دو مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَسْوَاسکلامی‌که در باطن
انسان ایجاد می‌شود خواه از
شیطان باشد یا از خود انسان.
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شدند به شرح ذیل می‌باشند.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در
خطبه ۹۱ می‌فرمایند:
«هُوَ الْقادِرُ الَّذی إِذا ارْتَمَتِ الْأَوْهامُ لِتُدْرِکَ مُنْقَطَعَ قُدْرَتِهِ وَ حاوَلَ الْفِکْرُ الْمُبَرَّأُ مِنْ خَطَراتِ الْوَساوِسِ أَنْ یَقَعَ عَلَیْهِ فی عَمیقاتِ غُیوبِ مَلَکوتِهِ وَ تَوَلَّهَتِ الْقُلوبُ إِلَیْهِ لِتَجْرِیَ فی کَیْفِیَّهِ صِفاتِهِ وَ غَمَضَتْ مَدَاخِلُ الْعُقولِ فی حَیْثُ لا تَبْلُغُهُ الصِّفاتُ لِتَناوُلِ عِلْمِ ذاتِهِ رَدَعَها وَ هیِ َ تَجوبُ مهاویِ سُدَفِ الغُیوبِ مُتَخَلّصَهً إِلَیهِ سُبحانَهُ.»«او قادرى است كه اگر نيروى اوهام و
عقول براى درک اندازه قدرتش به كار افتد، و افكار بلند انديشمندان مبرّاى از خطر وسوسه‌ها، براى فهم عميق غيب‌هاى ملكوتش به جولان درآيد، و قلب‌هاى مملوّ از
عشق مشتاقان، براى پى بردن به كيفيّات اوصافش به سختى به كوشش پردازند، و عقل‌ها به گونه‌اى وصف ناشدنى در بدست آوردن
علم ذاتيش از راه‌هاى بسيار باريک گام بردارند دست ردّ به سينه همه آن‌ها مى‌گذارد، در حالى كه در تاريكی‌هاى غيب براى خلاص خود به
خداوند سبحان پناه مى‌برند.»
(شرح‌های خطبه:
)
در همین خطبه درباره
ملائکه فرموده:
«وَلا قَدَحَتْ قادِحَةُ الاِْحَنِ فيما بَيْنَهُمْ، وَلا سَلَبَتْهُمُ الْحَيْرَةُ ما لاقَ مِنْ مَعْرِفَتِهِ بِضَمائِرِهمْ، وَسَكَنَ مِنْ عَظَمَتِهِ وَهَيْبَةِ جِلالَتِهِ في أَثْناءِ صُدورِهمْ، وَلَمْ تَطْمَعْ فيهِمُ الْوَساوِسُ فَتَقْتَرِعَ بِرَيْنِها عَلى فِكْرِهمْ.»« آتش
کینه بين آن‌ها افروخته نشده است،
حیرت و سرگردانى (در فهم و كنه او) آنان را از آن مقدار
ایمان كه در
دل دارند و آن‌چه از عظمت و هيبت و جلالش در درون نهفته‌اند، جدا نساخته است؛ وسوسه‌ها در آن‌ها راه نيافته تا شک و ترديد بر آن‌ها مسلّط شود.»
(شرح‌های خطبه:
)
دو مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وسواس»، ج۲، ص۱۱۳۷.
