وهن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَهْن (بر وزن فلس؛ به فتح واو و سکون هاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
ضعف و ناتوانی است.
مواردی متعدد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَهْن:
به معنای ضعف و ناتوانی است.
راغب می‌گوید: وهن ضعف است در خلقت یا در
اخلاق.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
در وصف
آدم جاهل فرمود:
«إِنِ اسْتَغْنَی بَطِرَ وَ فُتِنَ وَ إِنِ افْتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَ.»«اگر بى‌نياز شود
مغرور و مفتون مى‌گردد و اگر
فقیر شود نوميد و سست مى‌شود.»
(شرح‌های حکمت:
)
درباره خودش فرمود:
«ما ضَعُفْتُ، وَلا جَبُنْتُ، وَلا خُنْتُ، وَلا وَهَنْتُ وَايْمُ اللهِ، لابقُرَنَّ الْباطِلَ حَتَّى أُخْرِجَ الْحَقَّ مِنْ خاصِرَتِهِ.» «در اين راه هرگز ناتوان نشدم و
ترس مرا احاطه نكرد و
خیانت ننمودم و سستى در من راه نيافت به
خدا قسم باطل را می‌شکافم تا
حق را از پهلوی آن بیرون کشم.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
مالک اشتر به سپاهيان مى‌نويسد:
«فَاسْمَعا لَهُ وَأَطيعاً، واجْعَلاهُ دِرْعاً وَمِجَنّاً، فَإِنّهُ مِمَّنْ لا يُخافُ وَهْنُهُ، وَلا سَقْطَتُهُ، وَلا بُطْؤُهُ عَمّا الاْسْراعُ إِلَيْهِ أَحْزَمُ، وَلا إِسْراعُهُ إِلَى ما الْبُطءُ عَنْهُ أَمْثَلُ.»«گوش به فرمانش دهيد و مطيع او باشيد! او را
زره و
سپر خويش قرار دهيد، چه اين‌كه او كسى است كه احتمال نمى‌رود
سستی به خرج دهد و لغزش پيدا كند و نيز از اين بيمناک نيستيم كه كندى كند، در جايى كه
سرعت لازم است و يا سرعت به خرج دهد در موردى كه كندى سزاوارتر است.»
(شرح‌های نامه:
)
درباره عدم
مداهنه فرموده است:
«وَلَعَمْري ما عَلَيَّ مِنْ قِتالِ مَنْ خالَفَ الحَقَّ، وَخابَطَ الغَيَّ، مِنْ إِدْهان وَلا إِيهان فَاتَّقوا اللهَ عِبادَ اللهِ، وَ فِرّوا إِلَى اللهِ مِنَ اللهِ.» «به
جان خودم
سوگند، در مبارزه با مخالفان
حق و آنان كه در
گمراهی غوطه ورند، آنى مدارا و
سستی نمى‌كنم، پس اى بندگان خدا! از
خدا بترسيد و از خدا به سوى خدا فرار كنيد.»
(شرح‌های خطبه:
)
مواردی متعدد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وهن»، ج۲، ص۱۱۶۷.
