ولید (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ولید:
(فِينَا وَلِيدًا) ولید: به معنى «كودک و نوزاد» است، چرا كه به زمان ولادت نزديک است.
به موردی از کاربرد
ولید در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قَالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَ لَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ) (
فرعون گفت: «آيا ما تو را در كودكى در ميان خود پرورش نداديم و سال‌هايى از زندگيت را در ميان ما نبودى؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين جمله استفهام انكارى است و توبيخ و سرزنش را مى‌رساند و كلمه نربک
صيغه مع الغير از مضارع تربيت است و كلمه وليد به معناى كودک است.
وقتى كه فرعون متوجه سخنان
موسی و
هارون مى‌شود و سخنان آن دو را مى‌شنود، موسى را مى‌شناسد و لذا خطاب را متوجه او به تنهايى مى‌كند و مى‌گويد: آيا تو نبودى كه ما، در كودكى تو را تربيت كرديم و مقصودش از اين سخن اعتراض بر موسى بود از جهت دعايى كه موسى كرد، خلاصه: منظورش اين است كه تو خيال كرده‌اى ما تو را نمى‌شناسيم؟
مگر تو همان نبودى كه ما، در آغوش خود بزرگت كرديم در حالى كه كودک بودى و سال‌ها از عمرت را در ميان ما به سر بردى؟ ما اسم و رسم تو را مى‌شناسيم و هيچ خاطره‌اى از تو و احوال تو را فراموش نكرده‌ايم، آن وقت چطور شد كه ناگهان رسول شدى، تو كجا و رسالت كجا؟ با اين‌كه اصل و فرعت را مى‌شناسيم.
(يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ) (نوجوانانى جاودان در شكوه و طراوت پيوسته برگرد آنان مى‌گردند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ولدان جمع ولد- فرزند- است و طواف كردن پسرانى
بهشتی بر پيرامون مقربين كنايه است از حسن خدمتگزارى آنان و كلمه مخلدون اسم مفعول از باب تفعيل از ماده خلود است، كه به معناى دوام است، يعنى پسرانى بهشتى به آنان خدمت مى‌كنند كه تا ابد به همان قيافه پسرى و جوانى باقيند و گذشت زمان اثرى در آنان نمى‌گذارد. بعضى از مفسرين گفته‌اند:
مخلدون از ماده خلد - به فتحه خاء و لام- است كه به معناى گوشواره است و مراد اين است كه خدمت‌كاران نامبرده گوشواره بگوشند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
اين واژه تنها يک‌بار در قرآن به كار رفته، آن هم در گفتگوى فرعون با موسى، آنجا كه فرعون به موسى «گفت: آيا ما تو را در كودكى در ميان خود پرورش نداديم؟»
(... أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينٰا وَلِيداً...) جمع
وليد «
ولدان» به معنى (كودكان و نوجوانان) است، چنان‌كه در توصيف نعمت‌هاى بهشتى براى مقربان آمده است:
(يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدٰانٌ مُخَلَّدُونَ)«نوجوانانى كه همواره (در شكوه و طراوت) گرداگرد آن‌ها مى‌گردند»
در اين‌كه اين نوجوانان (
ولدان) كيانند؟ تفسيرهاى گوناگونى براى آن ذكر كرده‌اند:
بعضى گفته‌اند آن‌ها فرزندان مردم دنيا هستند كه پيش از بلوغ چشم از
دنیا بسته و چون كار نيک و بدى نداشته‌اند به لطف
پروردگار چنين منصبى را يافته‌اند، البته آن‌ها از اين كار خود بيشترين لذت را مى‌برند كه در خدمت مقربان درگاه خدايند.
در حديثى از
علی (علیه‌السلام) اين معنى نقل شده است؛ ولى در تفسير ديگرى مى‌خوانيم: كه اين‌ها اطفال مشركينند كه به خاطر بي‌گناهى، داراى چنين مرتبه‌اى شده‌اند، چرا كه اطفال
مؤمنان به پدران و مادران خود ملحق مى‌شوند.
و در تفسير سومى مى‌خوانيم كه آن‌ها خدمتگارانى هستند بهشتى كه خداوند مخصوصا آنان را براى اين هدف آفريده است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ولید»، ج۴، ص۷۳۴.
