وقایع کربلا در مقاتل الطالبین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب مقاتل الطالبیین اثر
ابوالفرج اصفهانی (۳۵۶ق) می‌باشد که در آن به گوشه ای از وقایع
کربلا اشاره شده است.
از میان
شیعیان غیرامامی نیز، ابوالفرج اصفهانی که اموی نسب، ولی دارای گرایش شیعی بوده، (از کتاب مقاتل الطالبین او می‌توان این گرایش را
استنباط کرد: اما نمی‌توان او را شیعه امامی دانست.) با تدوین کتاب مقاتل الطالبیین، ضمن نقل
روایات مسند درباره قیام‌ها و کشته‌های خاندان ابوطالب، حدود ۴۴ صفحه را به مقتل
امام حسین (علیه‌السّلام) و
اهل بیت و اصحاب او و نیز
اسارت خاندانش اختصاص داده است.
در گزارش ابوالفرج از مقتل امام حسین (علیه‌السّلام)، ابتدا اسامی و چگونگی
شهادت ۲۳ تن از
شهدای بنی هاشم (با احتساب امام حسین (علیه‌السّلام) ) آمده، و در ادامه چگونگی شهادت
مسلم بن عقیل در
کوفه با تفصیل بیشتر گزارش شده است. وی در نهایت، جریان شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و سپس گوشه‌هایی از گزارش‌های مربوط به اسارت اهل بیت حضرت را آورده است و در مجموع، بنای وی بر ایجاز و عدم تفصیل بوده است.
وی اخبار مربوط به حادثه کربلا را از چند راوی نقل کرده، اما بخش اصلی حادثه، یعنی شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و مقدمات آن را از
ابومخنف نقل کرده است و در واسطه‌های میان او و ابومخنف، گاه به نام
نصر بن مزاحم منقری،
و گاه به نام
ابوالحسن مدائنی برمی‌خوریم. وی روایاتی نیز از
امام سجاد (علیه‌السّلام)،
امام باقر (علیه‌السّلام) و
امام صادق (علیه‌السّلام) در این زمینه نقل کرده است.
در برخی موارد، مانند گزارش چگونگی شهادت حضرت، چند
روایت را ترکیب کرده و پس از ذکر سندها، یک جا، به نقل متن آنها پرداخته است. شیوه روایی و تاکید بر نقل اسناد توسط ابوالفرج، موجب شده که امکان
نقد سندی در روایات او فراهم شود، و نیز از این راه، امکان احیای اثر از بین رفته ابومخنف در مقتل نیز (تا اندازه‌ای که) ابوالفرج از او نقل کرده) امکان پذیر شده است. ابوالفرج در برخی موارد، اشعاری نیز از شعرای مرثیه سرا مانند
کمیت بن زید اسدی و
سلیمان بن قته نقل کرده است.
پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۷۹_۸۰.
