وعاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وِعاء (به کسر واو) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای
ظرف است. از این مادّه موارد
زیادی در
نهج‌البلاغه آمده است.
وِعاءبه معنای ظرف است. این
تسمیه از آن جهت است که مال در ظرف جمع و حفظ می‌شود. به سینه
انسان گویند: «
وِعَاء علمه و عقیدته» یعنی سینه‌اش ظرف
دانش و
عقیده اوست، جمع آن اوعیه است.
بعضی از موارد که در
نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۰۵ فرمود:
«كُلُّ وِعاء يَضيقُ بِما جُعِلَ فيهِ إِلاّ وِعاءَ الْعِلْمِ، فَإِنَّهُ يَتَّسِعُ.»«هر ظرفى با ريختن چيزى در آن از وسعت فراگيريش كاسته مى‌شود، مگر پيمانه
علم، كه هر چه از
دانش در آن جاى دهى وسعتش افزون مى‌گردد.»
(شرح های حکمت:
)
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۱۴۷ به
کمیل بن زیاد فرمود:
«يا كُمَيْل إِنَّ هذهِ الْقُلوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُها أَوْعاها فَاحْفَظْ عَنّي ما أَقولُ لَكَ.» «اى كميل اين دل‌ها همانند ظرف‌هاست، كه بهترين آنها ظرفى است كه
حفظ و نگهداری‌اش بيش‌تر باشد.»
شرح‌های حکمت:(
)
در مذمّت مردم فرموده:
«وُقِرَ سَمْعٌ لَمْ يَفْقَهِ الواعِيَةَ، كَيْفَ يُراعي النَّبْأَةَ مَنْ أَصَمَّتْهُ الصَّيْحَةُ؟ رُبِطَ جَنانٌ لَمْ يُفارِقْهُ الخَفَقانُ.» «کر شود گوشی که فریاد (موعظه‌ها) را نشنود، چطور می‌شنود و مراعات می‌کند صدای خفی را آنکه صیحه او را کر کرده است. (چطور مواعظ مرا گوش می‌کند کسیکه مواعظ
قرآن و خدا او را کر کرده و آنها را نمی‌شنود) ثابت و استوار باد قلبی که خفقان و اضطراب
خوف خدا از آن دور نمی‌شود.»
(شرح‌های خطبه:
)
از این مادّه مواردی متعدد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعاء»، ج۲، ص۱۱۴۹.
