وظایف پول
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیشتر اقتصاددانان، پول را در
اقتصاد ، دارای سه وظیفه اصلی معیار ارزش، میانجی در
دادوستد و ذخیره ارزش
پول می‌دانند.
پول، ابزار اندازه گیری ارزش‌های اقتصادی و وسیله‌ای برای ارزیابی کالاهای گوناگون است. پیش از اختراع پول، ارزش کالاها، با هم سنجیده می‌شد، اما پس از اختراع پول، ارزش‌های اقتصادی کالاها و خدمات، با پول سنجیده شد و پول، معیار و مقیاس ارزش‌های اقتصادی گردید.
عرف و عقلا نیز آن را برای اندازه گیری ارزش کالاها به کار بردند و به آن، ارزش دادوستدی عام دادند، چنانکه بر پول کالایی، ارزشی حقیقی و بر پول‌های اسکناسی، تحریری و الکترونیکی، ارزش دادوستدی، عام، اعتباری و قراردادی محض نهادند.
با گزینش معیار سنجش، فقط بخشی از مشکلات دادوستد کالا به کالا برداشته می‌شود، اما مشکلاتی، مانند:حمل کالاهای پر حجم و وزن مبادله شده به دوردست‌ها، انبار کردن و غیره، هم چنان به جا می‌ماند. عرف و عقلا، پی بردند که کالای به کار برده شده برای معیار ارزش، میانجی در دادوستد نیز بگردد تا بخش دیگری از مشکلات دادوستد، برداشته شود.
مردم
جامعه پذیرفتند که به جای داشتن گونه کالاهای ناهم جنس، چیزی را به کار گیرند که ارزش دادوستدی عام، داشته باشد و در هنگام لزوم، با آن کالاهای دیگر را به دست آورند که مالک و دارنده‌ان، خود را مالک ارزش دادوستدی عام بیند؛ چنین ويژگی پول، وظیفه دیگری را به نام ذخیره ارزش، بر عهده پول گذاشت.
فرد با ذخیره پول، ارزش دادوستدی خالصی را می‌انبازد که منافعی را در پی دارد:
نخست آن‌که از زیان‌های ذخیره ارزش مصرفی، مانند:فاسد شدن و تلف شدن کالاها در امان می‌ماند؛
دیگر آن که چون نیاز آینده اش را نمى داند تا همان را ذخیره کند، با انباشتن پول، چیزى را دارد که با آن، نیاز خود را برمى آورد.
برخی از اقتصاددانان، در اقتصاد کلاسیک، پول را دارای دو وظیفه می‌دانستند:
۱. میانجی در دادوستد؛
۲. واحد سنجش ارزش اقتصادی.
به گفته‌ای دیگر، مردم برای
دادوستد ، تنها
پول را درخواست می‌کنند.
نخستین بار (کینز)، وظیفه سومی را برای پول برشمرد:ذخیره ارزشی.
کینز، سه عامل را برای درخواست پول، نام برد:
۱. تقاضای معاملی؛
۲. تقاضای احتیاطی در هنگامه ضرورت؛
۳. تقاضای سفته بازی و
احتکار .
وظیفه سوم، پول را کالایی کرد که خود عرضه و تقاضایی
داشته باشد.
گروهی از اقتصاددانان، وظایف دیگری را، مانند:(وسیله پرداخت‌های آتی) و (پول ابزار اجرای سیاست‌های اقتصادی) برای پول شمرده‌اند، یعنی در دادوستدهای غیر نقدی، کالا گرفته شود، اما بهای آن در زمان بعد پرداخت گردد.
پول ، در سال‌های گذشته، بسیار در اجرای سیاست‌های اقتصادی تأثیر گذارده است، اما گویا که این وظیفه‌ها برای پول، جز همان وظیفه میانجی گری در دادوستد نیست و این‌که پول میانجی پرداخت‌ها در آینده باشد، فرع بر ذخیره ارزش و معیار سنجش و میانجی در دادوستد است.
مجله فقه، دفتر تبلیغات اسلامی، برگرفته از مقاله«ماهیت شناسی پول»، شماره۳۶.
