وضح (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَضَحَ (به فتح واو و فتح ضاد) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای آشکار شدن است. موارد زیادی از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَضَحَبه معنای آشکار شدن است.
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در
حکمت ۴۲۱ می‌فرمایند:
«كَفاكَ مِنْ عَقْلِكَ ما أَوْضَحَ لَكَ سَبيلَ غَيِّكَ مِنْ رُشْدِكَ.»«آن مقدار از عقلت تو را كفايت مى‌كند، كه راه‌هاى
گمراهی را از راه
سعادت برايت
واضح سازد.»
(شرح‌های حکمت:
)
درباره
دین اسلام فرموده:
«ثِقَهً لِمَنْ تَوَکَّلَ وَ راحَة لِمَنْ فَوَّضَ وَ جُنَّة لِمَنْ صَبَرَ فَهُوَ أَبْلَجُ الْمَنَاهِجِ وَ أَوْضَحُ الْوَلاَئِجِ مُشْرَفُ الْمَنارِ.»«
وسیله آرامش واطمينان‌است براى كسى كه بر آن‌تكيه‌كند، موجب‌آسايش انسانى است كه كار خود را به آن واگذاردو سپرى است براى آنان كه اهل استقامتند و بطور خلاصه روشن ترين راه‌ها و
واضح ترين مسلک‌هاست دلايل روشنى بخشش بلند و آشكار.»
(شرح‌های نامه:
)
به
مالک اشتر می‌نویسند:
«وَ أَصَرَمَهُمْ عِنْدَ اتِّضاحِ الْحُكْمِ، مِمَّنْ لا يَزْدَهيهِ إطْرَاءٌ.»«از كسانى كه
ستایش فراوان آنها را
فریب ندهد و تمجيدهاى بسيار، آنان را متمايل به جانب مدح كننده نسازد.»
(شرح‌های خطبه:
)
در وصف
خفاش فرموده:
«فَإِذا أَلْقَتِ الشَّمْسُ قِنَاعَهَا، وَ بَدَت أَوضاحُ نَهارِها وَ دَخَلَ مِن إِشراقِ نُورِها عَلَی الضّبابِ فی وِجارِها أَطْبَقَتِ الاَْجْفانَ عَلَى مآقيها، وَ تَبَلَّغَتْ بِما اكْتَسَبَتْهُ مِنَ الْمَعاشِ في ظُلَمِ لَيالِيها فَسُبْحَانَ مَنْ جَعَلَ اللَّيْلَ لَهَا نَهَاراً وَ مَعَاشاً، وَ جَعَلَ النَّهَارَ لَهَا سَكَناً وَ قَرَاراً.» «چون
آفتاب چارقد خود را انداخت (و عالم روشن شد) خفّاش پلک‌هاى خود را بر پائين چشم خود مى‌گذارد (چشم‌ها را مى‌بندد) و اكتفا مى‌كند به آن طعامى كه در تاريكی‌هاى
شب به دست آورده است. منزّه است خداوندى كه شب را براى آنها روز و موقع به دست آوردن معاش و روز را هنگام راحتى و آرامش آنها قرار داد.»
(شرح‌های خطبه:
)
در وصف
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«حَتَّى أَوْرَى قَبَسَ الْقابِسِ، وَأَضاءَ الطَّريقَ لِلْخابِطِ وَهُدِيَتْ بِهِ الْقُلوبُ بَعْدَ خَوْضاتِ الْفِتَنِ، وَأَقامَ مُوضِحاتِ الاَْعْلامِ.»«آن‌چنان در اجراى فرمانت كوشش كرد كه شعله فروزان
حق را آشكار و راه را براى جاهلان روشن ساخت و دل‌هايى كه در
فتنه و
گناه فرو رفته بودند به واسطه او
هدایت گرديدند. او پرچم‌هاى حق را برافراشت.»
(شرح‌های خطبه:
)
موارد زیادی از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وضح»، ج۲، ص۱۱۴۲.
