وراء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَراء (به فتح واو) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای پس و پیش است. مواردی از آن در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَراءبه معنای پس و پیش است.
بعضی از مورد که در
نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
به
امام حسن (علیه‌السلام) وصیت فرمود:
«لا تُخَلِّفَنَّ وَراءَكَ شَيْئاً مِنَ الدُّنْيا، فَإِنَّكَ تُخَلِّفُهُ لاَِحَدِ رَجُلَيْنِ: إِمّا رَجُل عَمِلَ فيهِ بِطاعَةِ اللهِ فَسَعِدَ بِما شَقيتَ بِهِ، وَإِمّا رَجُل عَمِلَ فيهِ بِمَعْصِيَةِ اللهِ (فَشَقِيَ بِما جَمَعْتَ لَهُ) فَكُنْتَ عَوْناً لَهُ عَلى مَعْصِيَتِهِ، وَلَيْسَ أَحَدُ هذَيْنِ حَقيقاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَى نَفْسِكَ.» «چيزى از
دنیا بعد از خود باقى مگذار، زيرا آنچه باقى مى‌گذارى براى يكى از دو كس خواهد بود، يا شخصى است كه آن را در
اطاعت خداوند صرف مى‌كند و سعادت‌مند مى‌گردد به همان چيزى كه تو به خاطر آن شقاوت يافته‌اى و يا شخصى است كه آن را در
معصیت خداوند به كار مى‌گيرد و به وسيله آنچه تو براى او اندوخته‌اى، شقاوت‌مند مى‌شود. بنابراين تو معاون او در گناه بوده‌اى. هيچ كدام از اين دو، لياقت ندارند كه تو آن‌ها را بر خود مقدّم دارى.»
(شرح‌های حکمت:
)
اين سخن را زمانى بيان فرمود كه در مسير حركتش به
شام كشاورزان و دهبانان شهر «
انبار» با او ملاقات كردند (و به عنوان احترام) از مركب پياده شده و با سرعت پيش روى او حركت كردند:
«ما هَذا الَّذي صَنَعْتُموهُ؟ فَقالوا: خُلُقٌ مِنّا نُعَظِّمُ بِهِ أُمَراءَنا، فَقالَ: وَاللّهِ ما يَنْتَفِعُ بِهذا أُمَراؤُكُمْ! وَ إِنَّكُمْ لَتَشُقّونَ عَلى أَنْفُسِكُمْ في دُنْياكُمْ، وَتَشْقَوْنَ بِهِ في آخِرَتِكُمْ. وَ ما أَخْسَرَ الْمَشَقَّةَ وَراءَها الْعِقابُ، وَأَرْبَحَ الدَّعَةَ مَعَها الْأَمانُ مِنَ النّارِ.»«اين چه كارى بود كه شما كرديد؟ عرض كردند: اين آدابى است كه ما اميران خود را با آن بزرگ مى‌داريم. امام فرمود: به
خدا سوگند با اين عمل زمامداران شما بهره‌مند نمى‌شوند و شما با اين كار در دنيا مشقّت بر خود هموار مى‌سازيد، و در
قیامت بدبخت خواهيد بود، و چه زيان‌بار است مشقّتى كه پشت سر آن
مجازات الهى باشد، و چه پرسود است آرامشى كه با آن امان از
عذاب دوزخ باشد.»
(شرح‌های حکمت:
)
مواردی از آن در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وراء»، ج۲، ص۱۱۳۲.
