وراء (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَراء (به فتح واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای پس و پیش است و در هر دو به کار می‌رود.
وَرَاءَ به معنی پس و پیش است (امام و خلف) و در هر دو به کار می‌رود چنانکه
راغب و دیگران تصریح کرده‌اند.
در
اقرب الموارد گوید: آن از اضداد است.
طبرسی معنای اصلی آن را «پس» می‌داند و در جلو و پیش به طور اتساع بکار رفته است.
فیومی در
مصباح می‌گوید: وراء کلمه‌ای است
مؤنّث به معنی زمان بعد و زمان قبل و اکثر در اوقات بکار رود زیرا وقت پس از انسان می‌آید و در وراء انسان واقع شود و اگر انسان آن را درک کند در پیش انسان واقع گردد، استعمال آن در اماکن جایز است.
در
قرآن آمده:
(وَ كانَ وَراءهُم مَّلِكٌ) یعنی: «پیش از آنها پادشاهی بود» (باختصار).
(فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ وَ مِن وَراء إِسْحاقَ يَعْقُوبَ) «آن زن را به
اسحاق و از پی اسحاق،
یعقوب را نوید دادیم»
(إِنَّ هَؤُلاء يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءهُمْ يَوْمًا ثَقيلًا ) (آنها زندگى زودگذر
دنیا را دوست دارند، در حالى كه روز سختى را پشت سر خودرها مى‌كنند.)
اگر وَراءَهُمْ وصف «یَوْماً» باشد آن به معنی پیش است یعنی روز سختی را که در جلو دارند وا می‌گذارند و نادیده می‌گیرند و اگر ظرف «یَذَرُونَ» باشد به معنی عقب و پس می‌باشد.
در آیه:
(وَ کانَ وَراءَهُمْ مَلِکٌ یَاْخُذُ کُلَّ سَفِینَةٍ غَصْباً) طبرسی
و راغب
تصریح کرده‌اند که به معنی پیش است یعنی: «پیش از آنکه کار کشتی‌رانی را شروع کنند پادشاهی بود که کشتی‌ها را
غصب می‌کرد.»
در آیه:
(لا يُقاتِلُونَكُمْ جَميعًا إِلّا فی قُرًى مُّحَصَّنَةٍ أَوْ مِن وَراء جُدُرٍ) (آنها همگى جز در دژهاى محكم يا ازپشت ديوارها با شما نمى‌جنگند.)
در اجسام و اماکن بکار رفته است.
(فَنَبَذُوهُ وَرَاء ظُهُورِهِمْ) (ولى آنها آن را پشت سر افكندند.)
مراد از این تعبیر به پشت سر‌انداختن و عدم اعتناء است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «وَراء»، ج۷، ص۲۰۴-۲۰۵.
