• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هَلَع (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: هَلَع (قاموس قرآن (جلد ۷))
مقالات مرتبط: هَلُوع (لغات‌قرآن).


هَلَع (به فتح‌ هاء و لام) از واژگان قرآن کریم به معنای جزع و گرسنگی است.
این واژه فقط یک‌بار در قرآن مجید آمده است.


هَلَع
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۵۹.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۴۱۱.    
(بر وزن فرس) به معنای جزع و گرسنگی است.
چنان‌که در اقرب الموارد است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۲۹.    

در صحاح و قاموس گفته: «الْهَلَعُ‌: افحش الجزع» و در قاموس هلع (بر وزن صرد) را حریص گفته است.
[۴] جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۳، ص۱۳۰۸.    
[۵] فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۱۰۰.    


به موردی از هَلَع که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - هَلُوعاً (آیه ۱۹ سوره معارج)

(اِنَّ الْاِنْسانَ خُلِقَ‌ هَلُوعاً- اِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً- وَ اِذا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً- اِلَّا الْمُصَلِّینَ- الَّذِینَ هُمْ عَلی‌ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ‌)
[۶] معارج/سوره۷۰، آیه۱۹- ۲۲.    

«انسان کم صبر و پر طمع خلق شده. آن‌گاه که ضرر بیند می‌نالد. و آن‌گاه که مال یابد بخل می‌ورزد. مگر نمازگزاران‌،آن‌ها که نمازها را پیوسته به جا می‌آورند.»
[۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۸.    
[۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۳.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۱۲.    
[۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۳۵.    

علی هذا هلوع یبه معنای کم صبر و پر طمع است.
در این‌صورت دو آیه بعدی یعنی جزع به هنگام ضرر و بخل به هنگام نعمت معنای هلوع است.
در مجمع البیان فرموده: «الْهَلُوعُ‌ الشّدید الحرص الشّدید الجزع»
[۱۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۲۳.    

در قاموس و اقرب الموارد گوید: هلوع کسی است که از شرّ و ضرر می‌نالد و بر مال حریص و بخیل می‌باشد.
[۱۲] فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۱۰۰.    
[۱۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۲۹.    
يعنى: انسان كم صبر و پر طمع خلق شده آن‌گاه كه ضرر بيند می‌نالد و آن‌گاه كه مال يابد بخل می‌ورزد.


این واژه فقط یک‌بار در قرآن کریم آمده است.
[۱۴] معارج/سوره۷۰، آیه۱۹.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۵۹.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۴۱۱.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۲۹.    
۴. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۳، ص۱۳۰۸.    
۵. ↑ فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۱۰۰.    
۶. ↑ معارج/سوره۷۰، آیه۱۹- ۲۲.    
۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۸.    
۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۳.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۱۲.    
۱۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۳۵.    
۱۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۲۳.    
۱۲. ↑ فیروز آبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۱۰۰.    
۱۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۲۹.    
۱۴. ↑ معارج/سوره۷۰، آیه۱۹.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «هلع»، ج۷، ص۱۵۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره معارج
جعبه ابزار