هَجْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَجْع و
هُجوع (به ضم هاء و جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
خوابیدن در
شب است.
سه مورد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَجْع و
هُجوع:
به معنای خوابیدن در شب است.
در
صحاح و
قاموس آمده: «
الْهُجُوعُ: النّوم لیلا.»
پس هر خواب هجوع نيست.
در
مصباح نیز چنین است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«أَرْسَلَهُ عَلَى حينِ فَتْرَة مِنَ الرُّسُلِ، وَ طولِ هَجْعَة مِنَ الاُْمَمِ.» «هنگامى
خداوند رسالت را بر عهده او گذارد كه مدّت‌ها از
بعثت پيامبران پيشين گذشته بود، و ملّت‌ها در
خواب عميقى فرو رفته بودند.»
(شرح‌های خطبه:
)
در اينجا «هجعة» در خواب معنوى و ضلالت و بى‌خبرى به كار رفته است،
در
خطبه ۱۵۸ نیز با همین کلمات درباره
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«أَرْسَلَهُ عَلَى حينِ فَتْرَة مِنَ الرُّسُلِ، وَ طولِ هَجْعَة مِنَ الاُْمَمِ.» «وى را در آن هنگام كه از
زمان پيامبران فاصله گرفته بود و ملّت‌هاى
جهان به
خواب فرو رفته بودند.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره خودش به
عثمان بن حنیف مى‌نويسد:
«وَيَأْكُلُ عَلِيٌّ مِنْ زَادِهِ فَيَهْجَعَ؟ قَرَّتْ إِذاً عَيْنُهُ إِذَا اقْتَدَى بَعْدَ السِّنِينَ الْمُتَطَاوِلَةِ بِالْبَهِيمَةِ الْهَامِلَةِ.» «على» هم بايد از اين زاد و توشه بخورد و به
استراحت پردازد؟! در اين صورت چشمش روشن باد كه پس از سال‌ها
عمر به چهارپايان رها شده و گوسفندانى كه در بيابان مى‌چرند اقتدا كرده است!»
(شرح‌های خطبه:
)
سه مورد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هجوع»، ج۲، ص۱۰۸۹.
