هَبْط (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَبْط (به فتح هاء و سکون باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پایین آمدن است. این واژه ده بار در
نهج البلاغه آمده است.
هَبْط و
هُبوط (مثل قعود) به معنای پائین آمدن به کار رفته است.
طبرسی فرماید: هبوط و نزول و وقوع نظیر هستند و آن حرکت از بالا به پائین است.
هبوط گاهی به معنی حلول و دخول آید: «هبطنا بلدا کذا» یعنی به فلان دیار وارد شدیم.
ده مورد از هبط در «
نهج البلاغه» آمده است، درباره
آدم (علیه‌السلام) فرموده،
«فَأَهْبَطَهُ إِلَى دَارِ الَبَلِيَّةِ» «او را به دیار بلا و گرفتاری و
امتحان پائین آورد.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
غسل و تجهیز
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده:
«وَلَقَدْ وُلِّيتُ غُسْلَهُ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) وَالْمَلاَئِكُةُ أَعْوَانِي، فَضَجَّتِ الدَّارُ والاَْفْنِيَةُ، مَلاٌَ يُهْبِطُ، وَمَلاٌَ يَعْرُجُ» «به غسل آن حضرت مباشرت کردم،
ملائکه یاران من بودند خانه و اطراف آن پر از صدا و همهمه شد گروهی از ملائکه پائین می‌آمد و گروهی به آسمان عروج می‌کرد.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره افتخار به اموات فرموده:
«وَلاََنْ يَكُونُوا عِبَراً، أَحَقُّ مِنْ أَنْ يَكُونُوا مُفْتَخَراً، وَلاََن يَهْبِطُوا بِهِمْ جَنَابَ ذِلَّة، أَحْجَى مِنْ أَنْ يَقُوموُا بِهِمْ مَقَامَ عِزَّة» «اینکه آنها عبرت‌ها باشند سزاوارترند از اینکه عامل افتخار باشند و اینکه آنها را به طرف ذلت پائین آورند معقولتر است از آنکه به مقام عزّت برسانند.»
(شرح‌های خطبه:
)
«مهبط» محلّ هبوط جمع آن مهابط است مثل
«وَمَهَابِطَ الْعُدْوَانِ» «از سرزمینهای ستم بپرهیزید»
(شرح‌های خطبه:
)
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هبط»، ج۲، ص۱۰۸۵.
