هدء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَدَءَ (به فتح هاء و دال) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
سکون و
آرامش است.
چند مورد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَدَءَ:
به معنای سکون و آرامش است.
برخی از موردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
آن‌گاه كه به حضرت گفتند قاتلان
عثمان را محاكمه كند فرمود:
«فَاصْبِروا حَتَّى يَهْدَأَ النّاسُ وَ تَقَعَ الْقُلوبُ مَواقِعَها وَ تُؤْخَذَ الْحُقوقُ مُسْمَحَةً.» «بنابراين
صبر كنيد تا مردم آرام شوند و دل‌ها در جاى خود قرار گيرند و
حقوق به آسانى گرفته شود. آرام باشيد.»
(شرح های خطبه:
)
در ذيل همين كلام فرموده:
«فَاهْدَأوا عَنّي، وَانْظُروا ماذا يَأْتيكُمْ بِهِ أَمْري، وَلا تَفْعَلوا فَعْلَةً تُضَعْضِعُ قُوَّةً، وَتُسْقِطُ مُنَّةً، وَتورِثُ وَهْناً وَذِلَّةً وَ سَأُمْسِکُ الْأَمْرَ ما اسْتَمْسَکَ وَ إِذا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّواءِ الْکَیُّ.» «به من مهلت دهيد، ببينيد به شما چه فرمان مى‌دهم؛ كارى مكنيد كه
قدرت ما را
ضعیف سازد و كاخ
قوّت و شوكت را فرو ريزد و سرانجام
سستی و
ذلّت به بار آورد من براى
اصلاح كار تا آن‌جا كه ممكن است (در برابر مفسده جويانى كه خون
عثمان را دستاويز قرار داده‌اند) خويشتن دارى مى‌كنم، امّا اگر راه چاره مسدود شد «آخرين دارو، داغ كردن است» (يعنى به ناچار دست به نبرد مى‌زنم).»
(شرح های خطبه:
)
امام (صلوات‌الله‌علیه) در توصیه به عمل خیر فرموده :
«فَاعْمَلوا وَالْعَمَلُ يُرْفَعُ، وَالتَّوْبَةُ تَنْفَعُ، وَالدُّعاءُ يُسْمَعُ، وَالْحالُ هادِئَةٌ، وَالاَْقْلامُ جارِيَةٌ وَ بادِروا بِالاَْعْمالِ عُمُراً ناكسِاً، أَوْ مَرَضاً حابِساً، أَوْ مَوْتاً خالِساً.» «عمل کنید، عمل به سوی
خدا بلند می‌شود،
توبه فائده می‌دهد،
دعا مسموع خدا قرار می‌گیرد. پیشی گیرید با اعمال خوب، عمر عوض کننده را و مرض مانع شونده و
مرگ غافلگیر را.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با
فوت خویش فرموده:
«وَسَتُعْقَبونَ مِنّي جُثَّةً خَلاءً ساكِنَةً بَعْدَ حَراك، وَصامِتَةً بَعْدَ نُطْق لِيَعِظْكُمْ هُدُوِّي، وَخُفوتُ إِطْراقي.» «بزودی از من برای شما می‌ماند جسدی خالی از
روح، آرام بعد از
حرکت و ساکت بعد از گویائی تا
موعظه کند شما را سر به زیر‌انداختن من و
سکون نگاه من و آرامی اطراف (دست و پای) من.»
(شرح‌های خطبه:
)
چند مورد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هدء»، ج۲، ص۱۰۹۰.
