هبل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَبَل (به فتح هاء و باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مفقود كردن و از دست دادن فرزند توسط زن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در جاهایی از
نهج البلاغه از این واژه استفاده نموده است.
هَبَل (مثل شرف) مفقود کردن و از دست دادن زن فرزندش را
اهل لغت گفته‌اند: «الهبل: الثکل» و در معنی ثکل گفته‌اند: الثکل: فقدان المرئة ولدها» معنی عزادار شدن در فقدان فرزند می‌دهد.
مواردی از هبوط در «
نهج البلاغه» آمده است، به
اشعث بن قیس که برای حضرت حلوائی رشوه آورده بود فرمود:
«هَبِلَتْكَ الْهَبُولُ! أَعَنْ دِينِ اللهِ أَتَيْتَنِي لِتَخْدَعَنِي» «مادرت به عزایت بنشیند آیا آمده‌ای مرا از دین خدا فریب دهی.»
(شرح‌های خطبه:
) «هبول» زنی که فرزندش زنده نمی‌ماند زن فرزند مرده «هابل» نیز زن فرزند مرده.
آنگاه که شنید
ناکثین او را تهدید به جنگ کرده‌اند فرمود:
«وَمِنَ العَجَبِ بَعْثُهُمْ إِلَيَّ أَنْ أَبْرُزَ لِلطِّعَانِ...الهَبُولُ لَقَدْ كُنْتُ وَمَا أُهَدَّدُ بِالحَرْبِ، وَلاَ أُرَهَّبُ بِالضَّرْبِ» «شگفتا به من پیغام داده‌اند آماده جنگ باشم، مادر به عزایشان بنشیند تاکنون کسی مرا از جنگ نهراسانده و از شمشیر نترسانده است.»
(شرح‌های خطبه:
) اهتبال: طلب کردن و غنیمت شمردن: «اهتبل کلمة الحکمة: اغتنمها»
درباره
تقوی فرموده:
«فَاهْتَبِلُوا هَبَلَهَا، وَاعْمَلُوا لِلْجَنَّةِ عَمَلَهَا» «تقوی را غنیمت بدانید و برای
بهشت عمل بهشتی انجام دهید.»
(شرح‌های خطبه:
) «هبلها» مفعول مطلق است یعنی: «اغنتموها اغتناما کاملا»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هبل»، ج۲، ص۱۰۸۵.
