• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَکْص‌ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَکْص‌ (به فتح نون و سكون كاف) از واژگان قرآن کریم به معنای آنست که بر دو پاشنه خویش برگشت. نکص اگر با «عن» باشد به معنی امتناع و خودداری است، «نکص عن الامر»، یعنی خودداری کرد و اگر با «علی» باشد به معنی رجوع است‌، «نَکَصَ‌ عَلی‌ عَقِبَیْهِ»، به قهقری برگشت یا از خیری که در آن بود برگشت.



نَکْص‌: معنی تحت اللفظی آنست که بر دو پاشنه خویش برگشت. نکص اگر با «عن» باشد به معنی امتناع و خودداری است، «نکص عن الامر» یعنی خودداری کرد و اگر با «علی» باشد به معنی رجوع است‌ «نَکَصَ‌ عَلی‌ عَقِبَیْهِ» به قهقری برگشت یا از خیری که در آن بود برگشت.


(فَلَمَّا تَراءَتِ الْفِئَتانِ‌ نَکَصَ‌ عَلی‌ عَقِبَیْهِ وَ قالَ اِنِّی بَرِی‌ءٌ مِنْکُمْ‌) «چون دو گروه یکدیگر را دیدند به عقب برگشت و گفت: من از شما بیزارم».
(قَدْ کانَتْ آیاتِی تُتْلی‌ عَلَیْکُمْ فَکُنْتُمْ عَلی‌ اَعْقابِکُمْ‌ تَنْکِصُونَ‌) «آیات من به شما خوانده می‌شد، از آنها اعراض کرده و به عقب برمی‌گشتید».


این لفظ فقط دو بار در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۱۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۲۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۸۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۴۸۷.    
۵. انفال/سوره۸، آیه۴۸.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۹۷.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۹، ص۱۲۸.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۸۴۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۲۳۴.    
۱۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۶۶.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۴۴.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۶۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۷۸.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۶۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نکص»، ج۷، ص۱۱۱.    






جعبه ابزار