نُکْر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نُكْر: (جِئْتَ شَيْئاً نُّكْراً) «نُكْر» به معناى كار مشكل و بى‌سابقه يا كم سابقه و به معناى زشت و منكر است
و بازتاب آن قوى‌تر از كلمه
«امْر» كه در ماجراى سوراخ كردن
کشتی بود مى‌باشد، دليل آن هم روشن است؛ زيرا كار اول او زمينه خطرى براى جمعى فراهم كرد كه به زودى متوجّه شدند و خطر را دفع كردند، ولى در اقدام دوم، ظاهراً او مرتكب جنايتى شده بود.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
نُکْر:
(فَانطَلَقَا حَتَّى إِذَا لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُّكْرًا) (باز به راه خود ادامه دادند، تااين‌كه جوانى راديدند؛ و او آن جوان راكشت.
موسی گفت: آيا انسان پاكى را، بى آن‌كه كسى را به
قتل رسانده باشد، كُشتى؟! براستى كار زشتى انجام دادى!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: «
لَقَدْ جِئْتَ شَيْئاً نُكْراً»- يعنى كارى بس منكر و زشت كردى، كه طبع آن را ناشناس مى‌داند، و جامعه بشرى آن را نمى‌شناسد. و اگر سوراخ كردن كشتى را امر يعنى كارى خطرناک خواند كه مستعقب مصائبى است و كشتن جوانى بى گناه را كارى منكر خواند بدين جهت است كه آدم‌كشى در نظر مردم كارى زشت‌تر و خطرناكتر از سوراخ كردن كشتى است. گو اينكه سوراخ كردن كشتى مستلزم غرق شدن عده زيادى است، و ليكن در عين حال چون به مباشرت نيست، و آدم‌كشى به مباشرت است، لذا آدم‌كشى را نكر خواند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قَالَ أَمَّا مَن ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهُ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَى رَبِّهِ فَيُعَذِّبُهُ عَذَابًا نُّكْرًا) (گفت: امّا كسى را كه
ستم كرده است، مجازات خواهيم كرد؛ سپس به سوى پروردگارش باز گردانده مى‌شود، و خدا او را مجازات شديدى خواهد كرد!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه نكر به معناى منكر و غير آشنا و غير معهود است، يعنى خدا ايشان را عذابى بى‌سابقه كند كه هيچ گمانش را نمى‌كردند و انتظارش را نداشتند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّكْرًا) (چه بسيار شهرها و آبادی‌ها كه اهل آن از فرمان خدا و پيامبرانش سرپيچى كردند و ما به شدّت به حسابشان رسيديم و به مجازات بى‌سابقه‌اى گرفتار ساختيم!)
علامه طباطبایی در فسیر المیزان می‌فرماید:
راغب می گوید: كلمه نکر به معناى زيركى و تيزهوشى و سياستمدارى است، و نيز به معناى پيشامد بسيار دشوارى است كه در انظار غير معروف و غير معمولى باشد
و مراد از آن در خصوص آيه شريفه معناى دوم است. در مجمع البيان گفته: نكر به معناى منكر و كار بسيار زشتى است كه نظيرش از كسى ديده نشده باشد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نُکْر»، ص۵۹۷.
