نُمِدُّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نُمِدُّ: (كُلًّا نُّمِدُّ هؤُلاءِ) «نُمِدُّ» از مادّه
«امداد» به معناى كمک رساندن و كامل كردن نقصان چيزى و جلوگيرى از قطع و پايان آن است، «
راغب» در كتاب «
مفردات» مى‌گويد: كلمه
«امداد» غالباً در مورد كمک‌هاى مفيد و مؤثر به كار برده مى‌شود و كلمه
«مدّ» در موارد مكروه و ناپسند.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
نُمِدُّ:
(كُلاًّ نُّمِدُّ هَؤُلاء وَ هَؤُلاء مِنْ عَطَاء رَبِّكَ وَ مَا كَانَ عَطَاء رَبِّكَ مَحْظُورًا) (هر يک از اين دو گروه را به اندازه شايستگى آنها از عطاى پروردگارت، بهره و كمک مى‌دهيم؛ و عطاى پروردگارت هرگز از كسى منع نشده است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب در مفردات مى‌گويد: كلمه مد در اصل به معناى كشيدن است، و به همين جهت است كه زمان ممتد را مدت گويند، طولانى بودن زخم را مدت الجرح و كشيدن نهر را مد النهر و پيوستن نهرى به نهرى ديگر را مد النهر بالنهر گويند، و چشم به چيزى دوختن را مد گويند، و
قرآن كريم فرموده: «
لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ»
چشم‌هاى خود را ندوز ... و نيز مى‌گويند: مددته فى غيه- او را در گمراهيش امتداد دادم و لشگر را با مدد امداد كردم، و فلان شخص را با غذا مدد دادم، و كلمه امداد بيشتر در محبوب و نيكى‌ها و كلمه مد در مكروه و بدى‌ها استعمال مى‌شوند، لذا در
قرآن كريم آمده: «
وَ أَمْدَدْناهُمْ بِفاكِهَةٍ وَ لَحْمٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ»
ايشان را به
میوه و
گوشت از هر قسمش كه ميل داشتند امداد كرديم و در مكروه مد را به كار برده فرموده: «
وَ نَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذابِ مَدًّا»
و نيز فرموده: «
وَ يَمُدُّهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ»
ايشان را در طغيانشان مدد مى‌كنيم و نيز فرموده: «
وَ إِخْوانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الغَيِ»
و برادرانشان ايشان را در
گمراهی نگه مى‌داشتند اين بود گفتار راغب، البته با تلخيصى از ما.
پس مى‌توان گفت كه امداد و مد هر چيز به اين است كه از نوع خودش بدان اضافه كنيم تا بدين وسيله وجود و بقايش امتداد يابد، كه اگر اين اضافه را نكنيم وجودش قطع مى‌شود، مانند چشمه آب كه از منبع زير زمينى خود مدد گرفته و لحظه به لحظه به آن اضافه مى‌شود، و در نتيجه جريانش امتداد مى‌يابد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَ بَنِينَ) (آيا گمان مى كنند اموال و فرزندانى كه به آنان مى‌بخشيم)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
نمدهم - به ضمه نون- از امداد است. امداد و مد به يک معنا است و آن اين است كه: نقص چيزى را تكميل و تتميم كنى و آن را از اينكه پاره و يا نابود شود حفظ نمايى. راغب در مفردات گفته: بيشتر موارد استعمال كلمه امداد در چيزهاى دوست داشتنى و مد در مكروهات است
پس جمله
نمدهم از امداد است كه بر خلاف استعمال مشهور، در مكروه به كار رفته و مسارعت در خيرات افاضه خيرات است به سرعت، به خاطر احترامى كه براى خود خيال كرده‌اند، پس خيرات به خيال ايشان مال و فرزند است كه به سرعت بدان رسيده‌اند. و معناى آيه اين است: آيا اينان گمان مى‌كنند كه اگر در مدت مهلت، مال و فرزندان به ايشان داديم، از اين جهت بوده كه دوستشان داشته‌ايم و يا نزد ما احترام داشتند لذا خواسته‌ايم خيرشان را زودتر به ايشان برسانيم؟
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نُمِدُّ»، ص۵۹۷.
