نُطْفَه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نُطْفَه: (الإِنْسانَ مِن نُّطْفَةٍ) «نُطْفَه» در اصل به معناى
«آب كم» يا
«آب صاف» است
، سپس به قطرات آبى كه از طريق
«لقاح» سرچشمه و مبدأ پيدايش انسان يا حيوانى مى‌شود، اطلاق شده است.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
نُطْفَه:
(خَلَقَ الإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُّبِينٌ) (انسان را از
نطفه بى‌ارزشى آفريد؛ و اين موجود ضعيف سرانجام موجودى فصيح، و مدافع گويا و آشكار خويش گرديد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مقصود از خلقت انسان، خلقتى است كه در نوع انسان جريان مى‌يابد و آن قرار دادن نسل انسان از
نطفه است، پس اگر آدم ابو البشر و عيسى بن مريم (ع) از
نطفه خلق نشده‌اند منافات با اين آيه ندارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ اللَّهُ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْوَاجًا وَ مَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَ لَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَ مَا يُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٍ وَ لَا يُنقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ) (خداوند شما را از خاكى آفريد، سپس از
نطفه‌اى؛ سپس شما را بصورت زوج‌هايى قرار داد؛ هيچ جنس ماده‌اى باردار نمى شود و وضع حمل نمى‌كند مگر به علم او، و هيچ كس عمر طولانى نمى‌كند، يا از عمرش كاسته نمى‌شود مگر اين‌كه در كتاب علم خداوند ثبت است؛ اينها همه براى خداوند آسان است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه شريفه به خلقت انسان اشاره مى‌كند، كه خداى تعالى نخست او را از
خاک كه مبدأ دور اوست، و خلقتش به آن منتهى مى‌شود بيافريد، و سپس او را از
نطفه كه مبدأ نزديک اوست خلق كرد. بعضى از مفسرين گفته‌اند: مراد از خلقت آنان از خاک، خلقت پدر بزرگ ايشان آدم است، چون هر چيزى به اصلش نسبت داده مى‌شود . بعضى ديگر گفته‌اند: اصلا مقصود از كلام، بيان خلقت آدم به تنهايى است . بعضى ديگر گفته‌اند: مراد خلقت همه انسانها است، اما به طور اجمال و تفصيل، به اين معنا كه هم به خلقت اجمالى انسانها از خاک در ضمن خلقت آدم اشاره مى‌كند، و هم به خلقت تفصيلى ايشان كه از
نطفه است، هم چنان كه فرمود: «
ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ».
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(أَلَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِيٍّ يُمْنَى) (آيا او
نطفه‌اى از منى كه در رحم ريخته مى‌شود نبود؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اسم كان ضميرى است كه به انسان بر مى‌گردد، و امناء منى به معناى ريختن آن در رحم است، مى‌فرمايد: مگر او
نطفه‌اى نبود از منى‌اى كه در رحمش مى‌ريزند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نُطْفَه»، ص۵۸۹.
