• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَهْک (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: غلبه.


نَهْک (به فتح نون و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای غلبه، ضعيف كردن و استيفاء همه شى‌ء است.
اِنْتَهاک به معنای اهانت و اضعاف است.
مواردى از آن در نهج‌ البلاغه آمده است.



نَهْک: (مثل عقل) به معنای غلبه، ضعيف كردن و استيفاء همه شى‌ء است.
اِنْتَهاک به معنای اهانت و اضعاف است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۲۰۸

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) آن‌گاه كه در صفین اختلاف در ميان يارانش به وجود آمده فرمود: «إِنَّهُ لَمْ يَزَلْ أَمْري مَعَكُمْ عَلَى ما أُحِبُّ، حَتَّى نَهَكَتْكُمُ الْحَرْبُ، وَ قَدْ، وَ اللهِ أَخَذَتْ مِنْكُمْ وَ تَرَكَتْ، وَ هِيَ لِعَدُوِّكُمْ أَنْهَكُ» «كار من با شما مطابق ميل من بود تا اين كه: جنگ ضعيف و ناتوانتان كرد، به خدا قسم جنگ كه بعضى از شما را گرفت و بعضى را رها كرد، آن نسبت به دشمن‌تان ضعيف كننده‌تر است.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - حکمت ۱۰۰

حضرت فرموده: «إِنَّ اللهَ .... وَ حَدَّ لَكُمْ حُدُوداً فَلاَ تَعْتَدُوها، وَ نَهاكُمْ عَنْ أَشْياءَ فَلاَ تَنْتَهِكُوها» «خداوند براى شما حدودى معيّن كرده، از آن‌ها تجاوز نكنيد و از چيزهایى نهى كرده آن‌ها را اهانت نكنيد، حرمت آن‌ها را نشكنيد.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۳ - خطبه ۸۲

حضرت علی (علیه‌السلام) درباره مردگان فرموده: «قَدْ هَتَكَتِ الْهَوَامُّ جِلْدَتَهُ، وَ أَبْلَتِ النَّواهِكُ جِدَّتَهُ، وَ عَفَتِ الْعَواصِفُ آثارَهُ» «مارها و حشرات زمين، پوستش را قطع كرده و پوسانندگان تازه او را پوسانيده و بادهاى شديد، آثارش را محو كرده است.» (شرح‌های خطبه: )
نواهک جمع ناهكه و آن چيزى است كه بدن را كهنه مى‌كند و مى‌پوساند، گويند «نَهَك الثوبَ: لبسهُ حتى خلق»

۲.۴ - نامه ۵۳

حضزت می‌فرماید: «وَ مَنْهَكَةٌ لِلدِّينِ» «از بین‌برنده دين و تضعيف كننده آن است.» (شرح‌های نامه: )


مواردى از آن در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۷۲.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۹۶.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۵۰۳.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۱۳، خطبه ۲۰۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۱۲، خطبه ۲۰۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۲۳، خطبه ۲۰۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۰۵، خطبه ۲۰۸.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۸، ص۱۱۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۱۹.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۹.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۹۴، حکمت ۱۰۰.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۷۴، حکمت ۱۰۵.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۷، حکمت ۱۰۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۹، حکمت ۱۰۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۹.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۹.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۲، ص۶۲۶.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۵۸.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۶۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۳، خطبه ۸۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۳۷، خطبه ۸۲.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۱، خطبه ۸۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۵، خطبه ۸۳.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۳.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۸.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۳۹۷.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۰۸.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۰.    
۳۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۵۰۳.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۸، نامه ۵۳.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹۴، نامه ۵۳.    
۳۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۸، نامه ۵۳.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۹، نامه ۵۳.    
۳۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۴.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۴۰.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۰، ص۳۸۷.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۷۹.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۳۴.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نهک»، ج۲، ص۱۰۷۲.    






جعبه ابزار