نَهَل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَهَل (به فتح نون و هاء) و
مَنْهَل (به فتح میم و هاء و سکون نون) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نوشيدن اوّل است.
نيز به معنى تشنه شدن آيد و آن از اضداد است.
مواردى از آن در
نهج البلاغه آمده است.
نَهَل:
(مثل شرف) به معنای نوشيدن اوّل است.
«نَهِلَت الابلُ نَهَلاً و مَنْهَلاً: شربت اوَّل الشرب» چون شتر يک دفعه آب مى‌خورد و آن‌گاه از خوابگاه خود براى نوشيدن ديگر بر مى‌گردد.
مَنْهَل (مثل محشر) در مورد آب خوردن و نوشيدن اوّل است.
یکی از موردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره
عباد الله الصالحین فرموده:
«وَ ارْتَوَى مِنْ عَذْب فُرات سُهِّلَتْ لَهُ مَوارِدُهُ، فَشَرِبَ نَهَلاً وَ سَلَكَ سَبيلاً جَدَداً.» گویى منظور از «نهل» آن است حظّ خود را از
عمل صالح چنان به دست آورد كه به عمل ثانى احتياج نشد. يعنى «نوشيد و سيراب شد از آب شيرين و گوارایى كه مواردش بر او آسان شده بود، به يک بار نوشيد و در راهى كه محكم است (و قدم در آن به خاک فرو نمى‌رود) داخل شد و رفت.» جَدَد (مثل شرف) زمين هموار و سخت كه راه رفتن در آن آسان است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نهل»، ج۲، ص۱۰۷۳.
