نَزْلَةً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَزْلَةً:(وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى) «نَزْلَةً» به معنى «يک‌بار نازل شدن» است، بنابر اين «نزلة اخرى» يعنى در يک نزول ديگر.
به موردی از کاربرد «نَزْلَةً» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى) «و بار ديگر نيز او را مشاهده كرد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
کلمه نزلة به معناى يک دفعه نزول است، و معناى آن نزول واحد است، و اين آيه دلالت مى‌كند بر اين‌كه از اين آيه به بعد مى‌خواهد از يک نزول ديگر غير آن نزولى كه در آيات سابق حكايت شده بود خود خبر دهد.
و با در نظر داشتن اين‌كه مفسرين فاعل «رآه» را رسول خدا دانسته و ضمير مفعولى در آن را به
جبرئیل برگردانده‌اند، قهرا منظور از نزلة نازل شدن جبرئيل بر آن جناب خواهد بود، نازل شدنش براى اين‌كه آن جناب را به معراج ببرد.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
بعضى از ارباب لغت و مفسران «نزلة» را به معنى «مرّة» تفسير كرده‌اند در اين صورت معنى نزول در آن نيست و «نزلة اخرى» تنها به معنى يک‌بار ديگر است، ولى معلوم نيست چرا آن‌ها مادّۀ اصلى «نزلة» را در اين‌جا رها كرده‌اند، در حالى كه ديگران آن را محفوظ داشته و به صورتى كه در بالا گفتيم تفسير كرده‌اند.
به‌هرحال از اين تعبير استفاده مى‌شود كه دوبار «نزول» رخ داده و اين ماجرا مربوط به نزول دوم است و آيه دربارۀ مسألۀ
وحی و ارتباط
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) با خداوند و شهود باطنى اوست كه در يک «شهود باطنى ديگر» به هنگام معراج بر فراز آسمان‌ها ذات
پاک خدا را مشاهده كرد و به تعبير ديگر خداوند بار ديگر بر
قلب پاک او نزول فرمود (نزلة اخرى) و شهود كامل تحقق يافت، در محلى كه منتها اليه قرب الى اللّه از سوى بندگان است، در كنار
سدرة المنتهی، در آن‌جا كه «جنّة المأوى» قرار دارد.
جمع كثيرى از مفسران، آيه را ناظر به ملاقات پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) براى دومين بار با
جبرئیل، در صورت اصليش دانسته‌اند و مى‌گويند منظور اين است كه بار ديگر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به هنگام نزول از معراج در كنار سدرة المنتهى، جبرئيل را در صورت اصليش ديد و
چشم او در مشاهدۀ اين صحنه هرگز گرفتار اشتباهى نشد.
پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در اين‌جا بعضى از آيات بزرگ
حق را مشاهده كرد كه منظور از آن يا همان صورت واقعى جبرئيل است و يا بعضى از آيات
عظمت آسمان‌ها و عجايب آن و يا هردو، ولى اشكالاتى براى اين تفسير باقى است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نزلة»، ج۴، ص ۴۲۴.
