• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَحْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: نحو (ابهام‌زدایی).


نَحْو (مثل عقل، به فتح نون و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای طرف است. تنّحی به معنای کنار شدن است. مواردی از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



نَحْو به معنای طرف آمده است.


امام علی (علیه‌السلام) چنانکه فرموده: «الْمَنِيَّةِ نَحْوَكُمْ دَانِيَةٌ» «مرگ به طرف شما نزدیک است.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۱ - تنّحی

تنّحی به معنای کنار شدن است. به ابوموسی اشعری که حاکم کوفه بود می‌نویسد: «فَإِنْ كَرِهْتَ فَتَنَحَّ إِلَى غَيْرِ رَحْب وَلاَ فِي نَجَاة» «اگر فرمان مکروه داری از کار من بر کنار شو، بی‌آنکه به وسعتی برگردی و یا در نجاتی باشی.» (شرح‌های نامه: )
به اهل مصر با مالک اشتر می‌نویسد: «فَوَاللهِ مَا كَانَ يُلْقَى فِي رُوعِي، وَلاَ يَخْطُرُ بِبَالِي، أَنَّ الْعَرَبَ تُزْعِجُ هذَا الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِهِ(صلى الله عليه وآله) عَنْ أَهْلِ بَيْتِهِ، وَلاَ أَنَّهُمْ مُنَحُّوهُ عَنِّي مِنْ بَعْدِهِ!» «به خدا قسم به دلم راه نمی‌یافت و به خاطرم خطور نمی‌کرد که عرب امر خلافت را بعد از آن حضرت از اهل بیتش منحرف می‌کند، و خلافت را بعد از او از من کنار می‌گرداند.» (شرح‌های نامه: )
به مالک اشتر می‌نویسد: «ثُمَّ احْتَمِلِ الْخُرْقَ مِنْهُمْ وَالْعِيَّ، وَنَحِّ عَنْكَ الضِّيقَ» یعنی: «از حاجتمندان خشونت و عجز از سخن گفتن را تحمّل کن، (اگر خشونت کردند ناراحت مباش و اگر از بیان مطلب عاجز شدند خشم مگیر) و تنگی را از آنها کنار کن.» (شرح‌های نامه: )


مواردی از واژه نحو در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۱۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۴۱۰.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۱۰، خطبه ۲۰۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۰۹، خطبه ۱۹۹.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۱، خطبه ۲۰۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۰۱، خطبه ۲۰۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۷۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۵۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۵، نامه ۶۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۳۴، نامه ۶۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۳، نامه ۶۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۹، نامه ۶۳.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۲.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۵۹.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۶۸.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۲۴۶.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۱، نامه ۶۲.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۳۰، نامه ۶۲.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۱، نامه ۶۲.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۵، نامه ۶۲.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۶.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۸.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۳۳.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۵۷.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۹۵.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۲۱، نامه ۵۳.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۳، نامه ۵۳.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۹، نامه ۵۳.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۷، نامه ۵۳.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۸۹.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۹۴.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۷۷.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۸۲.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نحو»، ج۲، ص۱۰۱۹.    






جعبه ابزار