• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نَبْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نَبْع (به فتح نون و سکون باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای جوشیدن آب از چشمه و ینبوع به معنای چشمه و جدول پر آب، جمع آن ینابیع است. این واژه به صیغه مفرد و جمع هشت بار در نهج آمده است.



نَبْع به معنای جوشیدن آب از چشمه است. «نبع الماء نبعا: خرج من العین» ینبوع به معنای چشمه و جدول پر آب، جمع آن ینابیع است.


امام علی (علیه‌السلام) گوئی درباره معاویه و اتباع او فرموده: «حَاوَلَ الْقَوْمُ إِطْفَاءَ نَورِ اللهِ مِنْ مِصْباحِهِ، وَسَدَّ فَوَّارِهِ مِنْ يَنْبُوعِهِ، وَجَدَحُوا بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ...» «قوم خواستند نور خدا را از چراغش خاموش کنند و فوران آن را از چشمه‌اش ببندند، و میان من و خودشان آب را با «وبا» خلط کردند.» (شرح‌های خطبه: )
درباره قرآن فرموده: «وَفِيهِ رَبِيعُ الْقَلْبِ، وَيَنَابِيعُ الْعِلْمِ، وَمَا لِلْقَلْبِ جَلاَءٌ غَيْرُهُ» (بهار دل‌ها و چشمه‌هاى دانش در قرآن است، براى قلب و فكر جلايى جز قرآن نتوان يافت.) (شرح‌های خطبه: )
درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده: «اخْتَارَهُ مِنْ شَجَرَةِ الاَْنْبِيَاءِ، ... وَمَصَابِيحِ الظُّلْمَةِ، وَيَنَابِيعِ الْحِكْمَةِ.» «خدا او را از نسل انبیاء برگزید و از چراغ‌های ظلمت و چشمه‌های حکمت انتخابش کرد.» (شرح‌های خطبه: )
و درباره اهل بیت (صلوات‌الله‌علیهم) فرموده: «نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ، وَمَحَطُّ الرِّسَالَةِ، وَمُخْتَلَفُ الْمَلاَئِكَةِ، وَمَعَادِنُ الْعِلْمِ، وَيَنَابِيعُ الْحُكْمِ» «ما درخت رسالت، و محل آمدن پیام الهی، و محل رفت و آمد ملائکه و معدن‌های علم و چشمه‌های جوشان حکمت هستیم.» (شرح‌های خطبه: )


ینبوع به معنای چشمه و جدول پر آب و جمع آن ینابیع است، آن به صیغه مفرد و جمع هشت بار در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۰۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۹۴.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۷۸۸.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۴، خطبه ۱۶۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۸۰، خطبه ۱۵۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۲، خطبه ۱۶۲.    
۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۴۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۵، خطبه ۱۶۲.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۰۰.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۹.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۳، خطبه ۱۷۶.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۵، خطبه ۱۷۰.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۴، خطبه ۱۷۶.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۲، خطبه ۱۷۶.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۴۶.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۶۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۹۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۲۶.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۲.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۴۰، خطبه ۱۰۷.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۰۶، خطبه ۱۰۶.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۶، خطبه ۱۰۸.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۲۹، خطبه ۱۰۸.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۵۱۵.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۸۲.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۸۲.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۱، خطبه ۱۰۸.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱۴، خطبه ۱۰۷.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۲، خطبه ۱۰۹.    
۳۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۱۸.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۹، خطبه ۱۰۸.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۳.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۵.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۶۱۳.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۷۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نبع»، ج۲، ص۱۰۰۸.    






جعبه ابزار