نور (اسماءوصفات قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نور یکی از اسماء و صفات قرآن است.
«نور» به معنای روشنایی یا آشکارکننده و نمایانگر اشیا، و یکی از اسامی و صفات
قرآن است: (... وَاَنزَلْنَا اِلَیْکُمْ نُورًا مُّبِینًا)؛ "و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم".
درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:
۱. قرآن راه
سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از
ظلمت جهل و
شرک و
بت پرستی نجات می‌دهد.
۲. به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی نهایت نور، یعنی خدای متعالی صادر شده است.
۳. چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور
ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
۴. قرآن روشن کننده همه حقایق و معنویات، مبدا و
معاد ،
حلال و
حرام و امور
دنیا و
آخرت است؛ پس «نور» است.
نور، از اسما و صفات قرآن:
۱. ... وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ نُوراً مُبِيناً.
۲. ... قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ ....
۳. ... وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ ....
۴. وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
۵. فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنا وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ.
قرآن، خارج كننده مردم از تاريكيها به
نور:
۱. يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ يَهْدِيهِمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
۲. الر كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ.
۳. هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلى عَبْدِهِ آياتٍ بَيِّناتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ.
۴. رَسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقاً.
نورانيّت قرآن موجب
هدایت بندگان بر اساس
مشیّت خداوند:
وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
امام خمینی با استناد به آیه
(اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ) معتقد است از حق‌تعالی یک تجلی فعلی نوری و منبسط اطلاقی صادر شده و این
وجود منبسط سعی و ربطی دارای اشد مراتب حضور بوده و علم تفصیلی او شمرده می‌شود و بر این باور است که وجود منبسط همان وجود فیض مقدس اطلاقی است که به تمام حیثیت،
معلول است بدون اینکه ورای آن معلولی باشد.
ایشان در تفسیر این آیه مذکور، حقیقت وجود را عین نور و علم دانسته و با استناد به روایتی «مثل نوره» را پیامبر، «مشکوة» را صدر پیامبر، «مصباح» را علم نبوت و
(الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ) علم
پیامبر در قلب
علی (علیه‌السلام) می‌داند.
امام خمینی با توجه به آیه
(لاشَرْقِیَّةٍ وَ لاغَرْبِیَّةٍ) معتقد است سالک حکم توحید را از سرّ و باطن به ظاهر سرایت می‌دهد، چنانچه در سرّ
قلب خود جهات متکثره شرقی و غربی را فانی می‌کند و به مقام روح و سپس به حضرت جمع احدیت که در آنجا شرقی ظهور و غربی بطون نیست، می‌رساند.
به اعتقاد امام خمینی کسی که نوری از معارف باطنی ندارد و نور الهی در او ظهوری ندارد چنین شخصی همه هستی را به امور مادی و ظاهری تفسیر می‌کند، از این روی نداشتن نور الهی مانع از سلوک و عروج ربانی است بلکه سلوک چنین شخصی به سوی شیطان خواهد بود.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۹۰، برگرفته از مقاله «نور». •
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «نور (قرآن)». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
