نفس مطمئنه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نفس ناطقه را به اعتبار اينكه متجلّى به فضايل و خالى از رذايل است و با مقتضيّات
شهوات در معارضه است، مطمئنّه مى‌گويند. نفس مطمئنّه تارك
هوای نفسانی و لذّات فانيه
دنیا است و راضيه و مرضيّه مى‌باشد و با
نور دل نورانيّت آن كامل مى‌گردد، به‌گونه‌اى كه صفات ناپسند را رها مى‌كند و به اخلاق پسنديده متخلّق مى‌شود و به جهت
آرامش و
سکون آن به
حق و بر اثر
ایمان نفس مطمئنّه ناميده مى‌شود.
نفس مطمئنّه داراى
مقام خشنودی از خداوند:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
نفس مطمئنّه برخوردارى از
خشنودی و
رضایت خداوند:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
نفس مطمئنّه بهره‌مند از عنايات خاصّ
خداوند:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
••• بشارت به نفس مطمئنّه، هنگام
مرگ، به ورود در زمره بندگان و
بهشت خاصّ خداوند:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
اين سخن، هنگام مرگ به نفس مطمئنّه گفته مى‌شود.
•••
بشارت به نفس مطمئنّه، هنگام مرگ، به خشنودى خدا از آن:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
••• رسيدن به
مقام رضا و راضى بودن به
قضای حق، از
بشارت‌های الهی به نفس مطمئنّه:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
بهشت پاداش نفس مطمئنّه:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
مراد از «راضيّة مرضيّة» خشنودى آن به پاداش‌پروردگار است.
•••
تکریم پروردگار نسبت به نفس مطمئنّه:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
خطاب در آيات شريفه از قبيل «ثناء و تطمين» است.
••• خطاب مهرآميز
خداوند با نفس مطمئنّه:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
اين خطاب، خطابى مهرآميز از مصدر رحمانى و رحيمى پروردگار به نفس مطمئنّه است.
•••
دعوت خداوند از صاحبان نفس مطمئنّه، به حضور در ساحت قرب خويش:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
••• دعوت خداوند به وارد شدن نفس مطمئنّه، در
رحمت خاصّ الهى:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
مقصود از «فادخلى فى عبادى وادخلى جنّتى» داخل شدن در رحمت خاصّ خداوند است.
••• دعوت پروردگار از نفس مطمئنّه، به وارد شدن در زمره
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و
اهل‌بیت او:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي.
مقصود از «عبادى» محمّد صلى‌الله‌عليه‌وآله و اهل‌بيت عليهم‌السلام او است.
•••
دعوت خداوند از نفس مطمئنّه، هنگام رهسپار شدن مردم به سوى بهشت يا
جهنّم:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
اين خطاب، به صاحب نفس مطمئنّه، در موقع گسيل شدن مردم به سوى بهشت يا جهنّم است.
••• دعوت خداوند از نفس مطمئنّه، هنگام
مرگ:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
از
ابی‌صالح نقل شده است: اين خطاب، موقع مرگ صاحب نفس مطمئنّه است.
••• دعوت خداوند از صاحبان نفس مطمئنّه، براى ورود به بهشت خاصّ خود:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
در روايات
حسین بن علی علیهماالسلام شأن نزول آيات، «
حمزة بن عبدالمطلب» ذكر شده است.
علی علیه‌السلام.
حضرت محمّد صلى‌الله‌عليه‌وآله.
«
مؤمن» صاحب نفس مطمئنّه ياد شده است.
••• تكريم خداوند از صاحبان نفس مطمئنّه، در
قیامت:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي.
••• برخى انسانها داراى نفسى آرام و فارغ از دغدغه‌هاى خاطر، در قيامت:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
نفس مطمئنّه آن است كه با
ذکر خداوند و يا با تحصيل
فضایل اخلاقی و عقايد صحيح به آرامش رسيده باشد.
••• شمول جلوه‌هاى
ربوبیّت خداوند به صاحبان نفس مطمئنّه، در قيامت:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
••• صاحبان نفس مطمئنّه، شايسته حضور نزد خداوند، در قيامت:
يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۶۰، برگرفته از مقاله «نفس مطمئنه».
