نَفْخ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَفْخ (به فتح نون و سکون فاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
دمیدن است. بیشتر الفاظ نفخ در
قرآن مجید درباره
نفخ صور در
قیامت است که دوازده بار ذکر شده است.
نَفْخ به معنای دمیدن است. ارباب لغت گفته‌اند: «
النَّفْخُ: نفخ الرّیح فی الشّی‌ء».
(حَتَّی اِذا ساوی بَیْنَ الصَّدَفَیْنِ قالَ انْفُخُوا...) «تا چون میان دو کوه را (با تکه‌های
آهن پر و برابر) کرد گفت: بدمید».
(فَاَنْفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَیْراً بِاِذْنِ اللَّهِ) «و در آن می‌دمم، پس به
اذن خدا مرغی می‌شود».
در این دو آیه دمیدن متعارف مراد است، اوّلی با
منفخ آهنگری، دوّمی با
دهان.
(فَاِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ ساجِدِینَ) (هنگامى كه آن را نظام بخشيدم و در او از روح خود
[روحى شايسته و بزرگ
] دميدم، همگى براى او
سجده كنيد!).
این تعبیر در
آیه ۹ سوره سجده (سپس اندام او را نظام بخشيد و از روح خويش
[روحى شريف و برجسته
] در وى دميد)
و
آیه ۷۲ سوره ص (هنگامى كه آن را نظام بخشيدم و از روح خود در آن دميدم)
نیز آمده است. مراد از آن دمیدن روح در وجود انسان اوّلی است. آیا جسدی بود که در آن
روح دمیده شد و
انسان زنده گردید و یا مراد از نفخ روح اعطاء
تفکّر و
اختیار است که به انسان داده شد و لیاقت
خلیفة اللهی یافت. و الله اعلم. پیداست که نفخ روح دمیدن معنوی و نفخِ به خصوصی است.
(وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتِی اَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فِیهِ مِنْ رُوحِنا) (و همچنين به
مریم دختر عمران كه دامان خود را پاك نگه داشت، و ما از روح خود در آن دميديم).
(وَ الَّتِی اَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فِیها مِنْ رُوحِنا) (و به ياد آور زنى را كه دامان خود را پاك نگه داشت و ما از روح خود در او دميديم).
نفخ روح در وجود مریم به وسیله
ملک درست برای ما روشن نیست ولی هر چه باشد مریم بدان وسیله به
عیسی (علیه‌السّلام) حامله گردید. ضمیر «فِیهِ» در آیه اوّل راجع به «
فرج» است معلوم می‌شود که نفخ از آن محلّ بوده است.
(وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَجَمَعْناهُمْ جَمْعاً) (و در صور
[شیپور] دميده مى‌شود؛ و ما آنها را كاملًا جمع مى‌كنيم).
(فَاِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَةٌ واحِدَةٌ) (به محض اين‌كه نخستين بار در «
صور» دميده شود).
بیشتر الفاظ نفخ در
قرآن مجید درباره
نفخ صور در
قیامت است که دوازده بار ذکر شده و در «صور» درباره آن سخن گفته‌ایم.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "نفخ"، ج۷، ص۹۰.
