• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سببیت (اصول)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سببیت، ایجاد مصلحتِ ناشی از پیروی از اماره معتبر است.


سببیت، مقابل طریقیت بوده و به این معنا است که پیروی از اماره معتبر سبب ایجاد مصلحت در صورت مخالفت آن با واقع می‌گردد، چه ایجاد مصلحت در مؤدای اماره سببیت محض) باشد و چه در سلوک اماره (سببیت سلوکی)، و این مصلحت ایجاد شده یا مساوی و یا بیشتر از مصلحت موجود در حکم واقعیِ فوت شده است؛ بنابراین، در صورت مخالفت اماره با واقع، شارع حکمی ظاهری مطابق مؤدای اماره در حق مکلف انشا نموده و مصلحت فوت شده را این گونه جبران می‌کند. البته بنا به سببیت سلوکی، هیچ حکمی ایجاد نمی‌گردد و صرف سلوک و حرکت طبق اماره، مصلحت ایجاد می‌کند.
[۱] اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۲، ص۴۲.    
[۲] شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص۷۲.
[۳] فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۶، ص۱۶۰.
[۴] فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص۲۱۱.
[۵] انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۳، ص۵۲۴.    


سببیتى که از احکام وضعى به شمار مى‌رود، امرى است انتزاعی که از ترتب حکمى بر وجود چیزى در خارج گرفته مى‌شود، مانند اینکه شارع بگوید: هر کس چیزى را حیازت کند، مالک آن مى‌شود، یا هر کس بمیرد، اموال وى از آنِ وارثان او خواهد بود. از ترتب ملکیت بر حیازت و مرگ، سبب بودن حیازت و مرگ براى ملکیت انتزاع مى‌شود.

سببیت حکم وضعی است، لیکن در اینکه مجعول است یا نه و بنابر مجعول بودن، به تبعحکم تکلیفی جعل شده یا به استقلال، اختلاف است.
[۶] فرائد الأصول ج۳، ص۱۲۵-۱۲۹.    
[۷] کفایة الأصول ص۴۰۰-۴۰۱.    
[۸] مصباح الأصول ج۳، ص۷۸-۷۹.


۱. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۲، ص۴۲.    
۲. ↑ شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۳، ص۷۲.
۳. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۶، ص۱۶۰.
۴. ↑ فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص۲۱۱.
۵. ↑ انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۳، ص۵۲۴.    
۶. ↑ فرائد الأصول ج۳، ص۱۲۵-۱۲۹.    
۷. ↑ کفایة الأصول ص۴۰۰-۴۰۱.    
۸. ↑ مصباح الأصول ج۳، ص۷۸-۷۹.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص ۴۸۵، برگرفته از مقاله «سببیت».    
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودی،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۷۱-۳۷۲.


رده‌های این صفحه : احکام وضعی | اصول فقه | امارات | سبب و مسبب
جعبه ابزار