نظر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نظر: (فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ) مادّه
«نظر» چنان كه «
راغب» در «
مفردات» مى‌گويد، به معناى گردش فكر يا انديشه، براى مشاهده يا ادراک چيزى است، و گاه به معناى تأمل و جستجوگرى، و نيز به معناى معرفت حاصل از جستجوگرى، آمده است و مى‌گويد
«نظر» و
«انتظار» گاه به يک معنا مى‌آيد.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
نظر:
(اسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَ مَكْرَ السَّيِّئِ وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا) (اينها همه بخاطر استكبار در زمين و نيرنگ‌هاى بدشان بود؛ و نيرنگ بد تنها دامان صاحبانش را مى‌گيرد؛ آيا آنها چيزى جز سنّت پيشينيان و عذابهاى دردناك
الهى را انتظار دارند؟! هرگز براى سنّت خدا تبديلى نخواهى يافت، و هرگز براى سنّت
الهى دگرگونى نمى‌يابى.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: نظر و انتظار هر دو به معناى توقع است، و فاء براى تفريع و نتيجه است كه جمله را از ما قبل نتيجه‌گيرى مى‌كند. و استفهام در آن انكارى است، و معنايش اين است كه: و چون مكر سيئ مى‌كنند، و مكر سيئ جز به صاحبش برنمى‌گردد، پس
مكاران، جز سنت جارى در امم گذشته كه همان عذاب
الهى نازل بر
مكاران است، كه اثر مكر و تكذيبشان به آيات خدا بود، انتظار ديگرى را نمى‌كشند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(مَا يَنظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ) (امّا جز اين انتظار نمى‌كشندكه يک صيحه عظيم آسمانى آنها را فرا گيرد، در حالى كه مشغول جدال در امور دنيا هستند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه نظر به معناى انتظار است. ... و اين آيه شريفه جوابى است از اينكه كفار به عنوان استهزا گفتند: پس اين وعده كى است، اگر راست مى‌گوييد خداى تعالى هم در اين جمله كفار مسخره كننده را سخريه و استهزا كرده، و به امر آنان بى‌اعتنايى نموده. و معناى آن اين است كه: اينها كه مى‌گويند پس اين وعده كى است؟ در اين گفتارشان جز يک صيحه را منتظر نيستند، و اين يك صيحه فرستادنش براى ما آسان است، نه هزينه‌اى دارد و نه زحمتى، صيحه‌اى كه وقتى ايشان را بگيرد ديگر راه گريز و نجاتى برايشان نمى‌گذارد، بلكه ايشان را در حالى مى‌گيرد كه كاملا از آن غافلند، و در بين خود مشغول مخاصمه مى‌باشند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «وَلْیُمْلِلْ»، ص۶۱۷.
