نضب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَضْب (به فتح نون و سکون ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جارى شدن است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
نُضوب (به ضم نون و ضاد) به معنای فرو رفتن آب در زمين است. این کلمه سه بار در نهج البلاغه آمده است.
نَضْب:
(مثل عقل) به معنای جارى شدن است. «نَضَبَ الماءُ نَضْباً: سال و جرى»
و
نُضوب به معنای فرو رفتن آب در زمين است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
تقوی فرموده:
«فَمَنْ أَخَذَ بِالتَّقْوَى عَزَبَتْ عَنْهُ الشَّدائِدُ ..... وَ تَفَجَّرَتْ عَلَيْهِ النِّعَمُ بَعْدَ نُضُوبِها» «هر كس تقوى پيشه كند، سختی‌ها از او دور مى‌شود و چشمه‌هاى نعمت بعد از فرو رفتن براى او شكافته مى‌شود، (نعمت بعد از كم شدن براى او زياد مى‌شود).»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت درباره
قرآن فرموده:
«وَ عُيُونٌ لاَ يُنضِبُها الْماتِحُونَ، وَ مَناهِلُ لاَ يَغِيضُها الْوارِدُونَ» «ينضبها» از باب افعال به معنى فرو بردن است. يعنى «قرآن چشمه‌هایى است كه آب‌كشندگان نتوانند آب آن را فرو برند (كم كنند) و آبشخورها و محل‌هاى آب برداشتن است كه آب برندگان ناقصش نتوانند كرد.»
(شرح‌های خطبه:
)
و حضرت درباره
زهد خويش فرموده:
«وَ لاََدَعَنَّ مُقْلَتِي كَعَيْنِ مَاء، نَضَبَ مَعِينُهَا» «مژگانم و چشمانم را از كثرت گريه مانند چشمه‌اى قرار مى‌دهم كه آب جارى آن فرو رفته است.»
(شرح‌های نامه:
)
این کلمه سه بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نضب»، ج۲، ص۱۰۴۴.
