• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسخ قرآن به اجماع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسخ قرآن به اجماع، نسخ حکم شرعی مستفاد از آیات قرآن به وسیله اجماع را می‌گویند.



طبق نظر شیعه ، نسخ احکام تشریعی قرآن کریم با سنّت متواتر یا با اجماع قطعی که کاشف از صدور نسخ از معصوم علیه‌السّلام باشد، عقلاً و نقلاً بلااشکال است؛ اما از دیدگاه بیشتر اهل سنّت، نسخ قرآن با اجماع، صحیح نیست؛ دلیل آن‌ها عدم انعقاد اجماع مخالف با نص است؛ زیرا اجماع باید به مستندی تکیه داشته باشد، و مجمعین اگر از نص قرآنی برخلاف اجماع مطلع نبوده‌اند، اجماعشان باطل است، و اگر مطلع بوده‌اند، اجماعشان باید مستند به نصی راجح باشد.
در این صورت، آن نص راجح، ناسخ است، نه اجماع. در مقابل، عیسی بن ابان ، از علمای حنفیه و بعضی از معتزله معتقدند نسخ قرآن به اجماع ممکن است. آنان برای اثبات سخن خود به آیه ۶۰ سوره توبه در اختصاص بخشی از صدقات برای تالیف قلوب استدلال و ادعا کرده‌اند این حکم با اجماع صحابه در زمان ابوبکر نسخ شده است.
[۱] خویی، ابوالقاسم، ۱۲۷۸ - ۱۳۷۱، البیان فی تفسیرالقرآن، ص۲۸۶.
[۲] اسماعیل، شعبان محمد، نظریه النسخ فی الشرایع السماویة، ص۱۴۸.
[۳] زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۷۰.



۱. خویی، ابوالقاسم، ۱۲۷۸ - ۱۳۷۱، البیان فی تفسیرالقرآن، ص۲۸۶.
۲. اسماعیل، شعبان محمد، نظریه النسخ فی الشرایع السماویة، ص۱۴۸.
۳. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۷۰.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «نسخ قرآن به اجماع».    




جعبه ابزار