نسبت ثانوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نسبت ثانوی به
نسبت ذهنی فاقد مصداق خارجی بی واسطه
اطلاق می‌شود و این بحث در
اصول فقه کاربرد دارد.
نسبت ثانوی، مقابل
نسبت اولی بوده و به نسبتی گفته می‌شود که جایگاه اصلی آن
ذهن است و وقوع آن در خارج معنا ندارد.
این گونه نسبت‌ها در طول
معقول ذهنی سابق قرار می‌گیرد؛ یعنی ذهن از ملاحظه معقول سابق و دقت نظر در آن، این نسبت‌ها را به دست می‌آورد، مانند:
نسبت اضرابی ،
نسبت استثنایی ،
نسبت تأکیدی و
نسبت عاطفی . برای مثال، نسبت
اضرابی در جمله «جاء زید بل عمرو» مصحح انتزاع عنوان «معدول عنه» از زید، و عنوان «معدول الیه» از عمرو بوده و جایگاه اصلی آن در ذهن است و فراتر از ذهن، معنایی دیگر برای
اضراب نیست.
نسبت ثانوی همانند
معقولات ثانی در
منطق می‌باشد که جایگاه آن‌ها فقط در
ذهن است و ذهن آن‌ها را از دقت و امعان نظر در
معقولات اولی ، به دست می‌آورد، مانند:مفهوم نوع و جنس.
نسبت اولی
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «نسبت ثانوی».
