نبع (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَبْع (به فتح نون و سکون باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جوشیدن آب از چشمه و
ینبوع به معنای چشمه و جدول پر آب، جمع آن ینابیع است. این واژه به صیغه مفرد و جمع هشت بار در
نهج آمده است.
نَبْع به معنای جوشیدن آب از چشمه است. «نبع الماء نبعا: خرج من العین»
ینبوع به معنای
چشمه و جدول پر آب، جمع آن ینابیع است.
امام علی (علیه‌السلام) گوئی درباره
معاویه و اتباع او فرموده:
«حَاوَلَ الْقَوْمُ إِطْفَاءَ نَورِ اللهِ مِنْ مِصْباحِهِ، وَسَدَّ فَوَّارِهِ مِنْ يَنْبُوعِهِ، وَجَدَحُوا بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ...» «قوم خواستند نور خدا را از چراغش خاموش کنند و فوران آن را از چشمه‌اش ببندند، و میان من و خودشان آب را با «وبا» خلط کردند.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
قرآن فرموده:
«وَفِيهِ رَبِيعُ الْقَلْبِ، وَيَنَابِيعُ الْعِلْمِ، وَمَا لِلْقَلْبِ جَلاَءٌ غَيْرُهُ» (بهار دل‌ها و چشمه‌هاى دانش در قرآن است، براى
قلب و فكر جلايى جز قرآن نتوان يافت.)
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«اخْتَارَهُ مِنْ شَجَرَةِ الاَْنْبِيَاءِ، ... وَمَصَابِيحِ الظُّلْمَةِ، وَيَنَابِيعِ الْحِكْمَةِ.» «
خدا او را از نسل
انبیاء برگزید و از چراغ‌های ظلمت و چشمه‌های حکمت انتخابش کرد.»
(شرح‌های خطبه:
)
و درباره
اهل بیت (صلوات‌الله‌علیهم) فرموده:
«نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ، وَمَحَطُّ الرِّسَالَةِ، وَمُخْتَلَفُ الْمَلاَئِكَةِ، وَمَعَادِنُ الْعِلْمِ، وَيَنَابِيعُ الْحُكْمِ» «ما درخت رسالت، و محل آمدن پیام الهی، و محل رفت و آمد
ملائکه و معدن‌های علم و چشمه‌های جوشان
حکمت هستیم.»
(شرح‌های خطبه:
)
ینبوع به معنای چشمه و جدول پر آب و جمع آن ینابیع است، آن به صیغه مفرد و جمع هشت بار در «نهج» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نبع»، ج۲، ص۱۰۰۸.
