نبأ (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَبَأ (به فتح نون و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خبری که دارای فائده بزرگ و مفید
علم یا
ظنّ است.
نَبَأ (بر وزن فرس) خبری که دارای فائده بزرگ و مفید علم یا ظنّ است و به خبر نباء نگویند مگر آنکه این سه امر را داشته باشد و خبری که آنرا نباء گویند حقّش آنست که از کذب عاری باشد مثل
خبر متواتر و خبر خدا و رسول.
در
اقرب الموارد آنرا مطلق خبر گفته و از
کلیّات ابوالبقاء نقل میکند که: نباء و انباء در قرآن بکار نرفته مگر در چیزهائی که دارای اهمیّت و شان عظیماند.
در
صحاح و
قاموس و
مصباح مثل اقرب الموارد مطلق خبر گفتهاند.
در
مجمع البیان فرموده: انباء و اعلام و اخبار به یک معنیاند و نباء بمعنی خبر است.
به نظر نگارنده: در همه و یا اکثر آیات قرآن قول
راغب و
ابو البقاء جاری است گر چه «خبر» نیز گاهی حائز همان اهمیّت است مثل
(یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ اَخْبارَها) (در آن روز زمين تمام خبرهايش را بازگو مىكند)
(وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ اِذْ قَرَّبا قُرْباناً) (و داستان دو فرزند
آدم را به درستى بر آنها بخوان: هنگامى كه هر كدام، كارى براى
تقرّب انجام دادند)
جمع آن انباء است مثل
(تِلْکَ مِنْ اَنْباءِ الْغَیْبِ نُوحِیها اِلَیْکَ) (اينها از اخبار غيبى است كه به تو
وحی مىكنيم)
فعل آن در قرآن کریم از
باب افعال و
تفعیل و
استفعال آمده است مثل
(قالَتْ مَنْ اَنْبَاَکَ هذا قالَ نَبَّاَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ) (گفت: چه كسى تو را از اين راز آگاه ساخت؟! فرمود: خداوند دانا و آگاه مرا با خبر ساخت!)
که اوّلی از افعال و دوّمی از تفعیل است و نحو
(وَ یَسْتَنْبِئُونَکَ اَ حَقٌّ هُوَ قُلْ اِی وَ رَبِّی اِنَّهُ لَحَقٌ) «از تو میپرسند که آیا قرآن حقّ است؟ بگو آری به پروردگارم
سوگند که آن حقّ است».
•
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نبأ»، ج۷، ص۶.