نامه‌ها برنامه‌ها (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«نامه‌ها برنامه‌ها»، تالیف استاد
حسن حسن زاده آملی ، به
زبان فارسی است.
وی، در معرفی این
اثر می‌نویسد: کتاب حاضر طایفه‌ای از منشئات و مراسلات این کمترین، حسن حسن زاده آملی است که برای برخی از خواص دوستان و آشنایانم نگاشته‌ام و چون مفاد اکثر آنها دستور العمل مستفاد از مضامین
آیات قرآنی و
روایات اهل بیت عصمت و
وحی است، شایسته به نام «نامه‌ها برنامه‌ها» شده است.
کتاب، بدون هیچ مقدمه‌ای آغاز شده و مشتمل بر ۴۷ نامه است که در مقام احوال پرسی و
ارشاد دوستان و یا در پاسخ به نامه‌های دوستان و مسئولین نگارش یافته است. نامه‌ها که در محدوده زمانی بیش از بیست
سال نوشته شده، به ترتیب
تاریخ نگارش ارائه شده است.
محتوای این مکتوبات، بسیار متنوع و غالبا اخلاقی- عرفانی است. برخی از نامه‌ها، در واقع تقریض‌ها و مقدمه‌هایی است که مؤلف برای کتاب‌های مختلف نگاشته است. نثر و شیوه نگارش مؤلف در این
اثر ، تا حد بسیاری صمیمی و دل نشین است.
کتاب، مشتمل بر آیات و روایات فراوانی است. هم چنین اشعار بسیاری از
دیوان حافظ ،
گلشن راز ،
مثنوی معنوی و یا اشعاری از دیوان مؤلف در لابلای مطالب کتاب دیده می‌شود.
این اثر ارزش مند، نکات و مطالب بسیار مفیدی را در بر دارد. دل جویی از دوستان،
تسلیت به آشنایان از سنت‌های حسنه‌ای است که در میان مسلمین رایج بوده و امروزه کمتر به آن توجه می‌شود. بخش اعظمی از نامه‌های استاد حسن زاده به این امر مهم اسلامی اختصاص یافته است. نویسنده، در یکی از نامه‌هایی که به یکی از آشنایان نوشته است، چنین وی را توصیه به صبر و شکیبایی می‌نماید: مبادا بی تابی تو پاداشت را تباه کند. اگر بر
ثواب مصیبت خود برسی هر آینه خواهی دانست که آن در برابر عظمت ثوابی که خداوند برای اهل تسلیم و
صبر آماده کرده است، اندک است. بدان که بی تابی، مرده را برنمی گرداند و قدر را
دفع نمی‌کند. شکیبایی نیکو پیشه کن و به موعود، وفا کردن جوی و اندوه تو بر چیزی که لازم تو است و بر جمیع
خلق به وقتش نازل خواهد شد، نگذرد.
از جمله نامه‌های مندرج، زندگی نامه علمی
علامه طباطبایی رحمة‌الله‌علیه می‌باشد که در
زمان حیات ایشان نگاشته شده است. در ابتدای این نامه سخنی از استاد
شهید آیت‌الله مطهری در عظمت آن
عالم بزرگ آمده است. در بخشی از این نامه می‌خوانیم: «با بضاعت مزجات شمه‌ای از آنچه که به سالیانی دراز در
روضه رضوان محضر
انس و قدس آن
قدیس قدوسی و محفل درس و بحث آن معلم ربانی، در دفتر خاطرات ضبط کرده‌ایم و گفتنی است، تقدیم می‌داریم و بدون تصنع و تکلف در انشا، کلک را به رفتار ساده اش واگذار و به اختیارش رهسپار می‌کنیم». در ادامه نامه،
تفسیر قرآن به قرآن و شرح زندگی علامه و تحصیلات وی آمده است.
مقدمه‌ای بر کتاب «
چهار باغ فردوس » از دیگر نوشته‌های نویسنده است. در بخشی از این مقدمه می‌خوانیم: «به راستی بسی دریغ باشد که کتاب علیینی (چهار خیابان
باغ فردوس) الهام شده از
عالم قدسی به سر سلیم شادروان
حکیم الهامی، چنین لؤلؤ شاهوار و گنج شایگان، به رایگان از دست برود و در پشت پرده فراموشی و خاموشی افتد و به بازار مشتریان گوهر سخن شناس عرضه نشود و دست خوش حوادث روزگار شود و به درستی همی ناپسند بود که بدین پایه سرمایه گران بهای ادب پارسی نغز از دیده مردم سخنور و قلم زن روزگار پوشیده بماند».
در پاورقی کتاب، آدرس
آیات و
روایات و اشعار ذکر شده است.
نرم افزار مجموعه آثار علامه حسن‌زاده آملی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
