ناسخ و منسوخ (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

بحث از ناسخ و منسوخ یکی از مباحث مهم علوم قرآنی و به منظور شناخت آیات ناسخ و منسوخ صورت می پذیرد.

---

یکی از مباحث مهم در شناخت دلالت الفاظ قرآن، مسئله آیات ناسخ و منسوخ است که از مقدمات اولیه شناختِ تشریعِ ثابت و مستمر اسلامی می‌باشد؛ زیرا مادامی که ناسخ از منسوخ شناخته نشود و ا حکام ثابت از احکام موقت تشخیص داده نشود، استنباط احکام شرعی ممکن نخواهد بود.

---

از صدر اسلام تاکنون شناخت ناسخ و منسوخ برای مسلمانان اهمیت خاصی داشته است؛ تا آن جا که تفسیر قرآن را برای کسی که آن را نداند، جایز ندانسته‌اند و اغلب مفسران مقید بوده‌اند که ضمن بیان لغت ، اِعراب ، شان نزول آیات و… آیات ناسخ و منسوخ را به تفصیل بیان کنند.

---

برخی گفته‌اند؛ سوره‌های قرآن از جهت داشتن آیات ناسخ یا منسوخ به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
۱. ۴۳ سوره نه ناسخ دارد نه منسوخ؛
۲. شش سوره ناسخ دارد؛ ولی منسوخ ندارد؛
۳. چهل سوره منسوخ دارد؛ ولی ناسخ ندارد؛
۴. ۴۵ سوره هم ناسخ دارد و هم منسوخ.

---

کسانی که در زمینه علوم قرآن تالیفاتی دارند، بخش مستقلی از کتاب خود را به این بحث اختصاص داده‌اند. کتاب‌های متعددی نیز به طور مستقل در این باره نوشته شده است. در کتاب علوم قرآن و فهرست منابع حدود هفتاد کتاب در این زمینه معرفی شده است.

---

نسخ ؛
ناسخ ؛
منسوخ .

---